Του Λεωνίδα Στεργίου
Μπορεί τα αποτελέσματα των stress test του Ιουλίου να μην έχουν άμεση επίπτωση στις τράπεζες, καθώς δεν αποτελούν δοκιμασία “περνάς, δεν περνάς”, ούτε θα ζητηθούν υποχρεωτικές αυξήσεις κεφαλαίου, λόγω της πανδημίας, ωστόσο ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Εποπτείας (SSM) θα χρησιμοποιήσει τις μετρήσεις για την αλλαγή των εποπτικών κριτηρίων.
Η βασικότερη αλλαγή περιλαμβάνει την αναθεώρηση της πολιτικής για τις απαραίτητες προβλέψεις των τραπεζών (provision policy), η οποία θα χρησιμοποιήσει βελτιωμένα κριτήρια, νέες σταθμίσεις και έναν αντικειμενικό προσδιορισμό βάσει κινδύνων, σε τοπικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Ήδη, τα στοιχεία που έχουν αναφέρει οι τέσσερις συστημικές τράπεζες προς τους επόπτες τους δείχνουν ότι, ενώ οι προβλέψεις βρίσκονται στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, εντούτοις είναι μικρότερες εάν συγκριθούν με τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο των “κόκκινων δανείων”. Επίσης, οι προβλέψεις είναι ακόμα μικρότερες εάν συγκριθούν με χώρες με υψηλά κόκκινα δάνεια.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι ελληνικές τράπεζες, με δείκτη κόκκινων δανείων στο 35%, έχουν δείκτη πρόβλεψης 45,8%, όταν ο μέσος όρος των προβλέψεων στην Ευρωζώνη είναι 43,75%, αλλά με δείκτη κόκκινων δανείων μόλις 2,8%.
Επίσης, η Κύπρος για παράδειγμα, με δείκτη κόκκινων δανείων γύρω στο 14,5%, οι προβλέψεις είναι στο 55,4%, ενώ στο Λουξεμβούργο, με κόκκινα δάνεια 0,6%, οι προβλέψεις είναι 55,8%. Στην Ιταλία, με επίσης υψηλά κόκκινα δάνεια, αλλά μικρότερο δείκτη ως προς το σύνολο των χορηγήσεων, οι προβλέψεις είναι υψηλότερες και ξεπερνούν το 50%.
Σημείωση: Τα στοιχεία με τα αποτελέσματα του δ’ τριμήνου 2020 θα ανακοινωθούν από τον SSM στις 12 Απριλίου
Παράλληλα, οι επόπτες διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχουν μόνο διαφορές από χώρα σε χώρα, αλλά ακόμα και από τράπεζα σε τράπεζα στην ίδια χώρα ακόμα κι αν έχουν περίπου το ίδιο ύψος κόκκινων δανείων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως ανέφεραν πηγές στο Capital.gr αποτελούν οι ισπανικές τράπεζες.
Για τον λόγο αυτό, με βάση τα αποτελέσματα των stress test του Ιουλίου, ο SSM θα αναζητήσει αναβάθμιση και αναθεώρηση των κριτηρίων εποπτείας, προσθέτοντας αντικειμενικούς μηχανισμούς μέτρησης, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση σε ποιοτικά χαρακτηριστικά των κεφαλαίων και σε χαρακτηριστικά της κάθε χώρας. Πρόκειται για αναβάθμιση υφιστάμενων συστημάτων με την προσθήκη ενός ειδικού αλγόριθμο, ο οποίος θα χρησιμοποιεί πολλά κριτήρια και θα τα συνδυάζει με τα πραγματικά δεδομένα ανά δάνειο, τράπεζα, χώρα και το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον στην Ε.Ε. Σε κάθε περίπτωση, τα αποτελέσματα του αλγόριθμου -όπως συμβαίνει και σήμερα με τα υφιστάμενα συστήματα- θα έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα (recommendation engine) προκειμένου να υποστηρίξουν πιο αποτελεσματικά το έργο της εποπτείας.
Ο SSM (Single Supervisory Mechanism), o εποπτικός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), παρακολουθεί σε καθημερινή βάση και ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα κάθε τράπεζα σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ανάλογα με το μέγεθος μιας τράπεζας και μιας χώρας, κάθε επόπτης αναλαμβάνει την ευθύνη για μία ή περισσότερες τράπεζες της ίδιας χώρας. Για παράδειγμα, η εποπτεία των ελληνικών τεσσάρων συστημικών τραπεζών έχει ανατεθεί σε δύο επόπτες, δηλαδή από δύο συστημικές τράπεζες ο καθένας. Για τις κυπριακές τράπεζες υπάρχει άλλος επόπτης, ενώ μόνο για μία μεγάλη ευρωπαϊκή τράπεζα, λόγου χάρη τη Deutsche Bank, ασχολείται ένας επόπτης.
Η δουλειά του κάθε επόπτη υποστηρίζεται από μια ομάδα εξειδικευμένων στελεχών (Joint Supervisory Team), καθώς η δουλειά της εποπτείας είναι συνεχής και πολυδιάστατη. Για παράδειγμα, κάθε μέρα ο επόπτης και η ομάδα του επικοινωνούν με την τράπεζα, με διαφορετικά διοικητικά επίπεδα και με διαφορετικά τμήματα (π.χ. με τον διευθύνοντα σύμβουλο, το νομικό τμήμα, το business, των δανείων κλπ σε μια ημέρα). Ο στόχος είναι η ανταλλαγή στοιχείων, ποσοτικών και ποιοτικών, η παρακολούθηση της συμμόρφωσης της τράπεζας ή κάποιας επιμέρους λειτουργίας με τους κανόνες των ευρωπαϊκών αρχών, της ΕΚΤ και του SSM κ.ά.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr, ο SSM έχει ήδη ξεκινήσει την ανάπτυξη αυτού του αλγόριθμου για να υπολογίζει τις προβλέψεις των τραπεζών, λαμβάνοντας υπόψη και προβλέψεις για την πορεία κλάδων και οικονομιών. Οι υπολογισμοί αυτοί έχουν μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα, τους οποίους θα λαμβάνει ο επόπτης και στη συνέχεια θα τους συζητά και θα αναλύει με την τράπεζα που εποπτεύει, δηλαδή όπως γίνεται και σήμερα.
Δεν πρόκειται δηλαδή να αντικατασταθεί η εποπτεία από ένα μηχάνημα ή ο επόπτης απλά να μεταβιβάζει τα νούμερα του αλγόριθμου για τις προβλέψεις στις τράπεζες. Πρόκειται για ένα ακόμα σύγχρονο εργαλείο, του οποίου ο ρόλος είναι σημαντικός ειδικά σε αυτό το διάστημα και τη μετά-covid εποχή.
Υπενθυμίζεται ότι όλες οι ευρωπαϊκές τράπεζες και οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες θα δοκιμαστούν με βάση το δυσμενές σενάριο που προβλέπει τα τις εξής παραδοχές:
- Ανάπτυξη: 1,8% το 2021, 2,5% το 2022 και 0,7% του 2023, με σωρευτική ελάχιστη ύφεση από το 2020 κατά 3,6% έως 4,3%.
- Ανεργία: 18,9% το 2021, 22,1% το 2022 και 22,2% το 2023, με σωρευτική μεταβολή σε σχέση με το 2020 κατά 5,6 ποσοστιαίες μονάδες.
- Πληθωρισμός: -0,3% το 2021, 0,1% το 2022 και -0,1% του 2023, με σωρευτικό αποπληθωρισμό από το 2020 της τάξης το 0,3%.
- Τιμές κατοικιών: -5,8% το 2021, -3,1 το 2022, -1,3 το 2023 και σωρευτική πτώση 9,9% από το 2020.
- Τιμές εμπορικών ακινήτων: -13,4% το 2021, -9,3 το 2022, -3,4 το 2023 και σωρευτικά από το 2020 -24,2%
- Μακροπρόθεσμα επιτόκια: 1,82% το 2021, 2,15% το 2022 και το 2023.
