Tης Ολυμπίας Λόη (*)
Σε μια χώρα που η αυθαιρεσία «νομιμοποιείται» με τις ευχές του κράτους δεν υπάρχει κανένα μέλλον. Δεν φτάνει που τα αλλεπάλληλα λάθη συσσωρεύονται διαχρονικά, αντί να αποτρέπουμε τη δόμηση σε ευάλωτες περιοχές, νομοθετούμε για να χτίζουμε όλο και πιο κοντά στα ρέματα.
Απαιτούνται δραστικές λύσεις που ως τέτοιες έχουν πολιτικό κόστος. Γι’ αυτό το λόγο απαιτείται όχι απλά συναίνεση αλλά συνειδητοποίηση ότι το καλό – σε αντίθεση με τα άνομα συμφέροντα – δεν είναι οργανωμένο στην Ελλάδα.
Αλλά πως να δράσουμε ρηξικέλευθα όταν σε ένα τόσο παρακμιακό πολιτικό σύστημα αδυνατεί να εμφανιστεί ένα νέος «Αντώνης Τρίτσης» που αψηφώντας τη θεωρία του πολιτικού κόστους, κατάφερε να αφήσει ένα τεράστιο έργο χαράσσοντας μια πολεοδομική και χωροταξική πολιτική που έμεινε στην ιστορία και έσωσε την Ελλάδα από πολλά δεινά. Θέλοντας να δώσει νέα πνοή στην προστασία του περιβάλλοντος και την οργάνωση κάθε γωνιάς του ελληνικού χώρου, ο αστικός χώρος απέκτησε Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο. Με πρωτοποριακές διατάξεις όπως ήταν η απαγόρευση της περίφραξης εντός ζώνης 500 μέτρων από την ακτή (διάταξη που παραβιάζεται αφού σε όλη τη χώρα χτίζονται παράνομα σπίτια πάνω σε αιγιαλό), ή η δημιουργία Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου που προέβλεπαν την απαγόρευση των κατατμήσεων γης, απέτρεπε την αυθαίρετη δόμηση. Παρότι ο Νόμος αυτός δεν εφαρμόστηκε πλήρως το κέρδος είναι ότι πολλές μεταγενέστερες νομοθεσίες νομιμοποίησης αυθαιρέτων κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Αυτός έβαλε της βάσεις για ένα σχεδιασμό της πράξης. Εμείς τι έχουμε κάνει;
Επιστρέφοντας λοιπόν, στο σήμερα, αδιαμφισβήτητα οι τεράστιες πλημμύρες που πλήττουν την Θεσσαλία οφείλονται κατά ένα μεγάλο ποσοστό στις εξαιρετικά ακραίες βροχοπτώσεις. Σίγουρα όμως οι καταστροφές θα μπορούσαν να είναι μικρότερης έκτασης αν διαχρονικά η χώρα είχε λειτουργήσει διαφορετικά. Και το άλλοθι της κλιματικής κρίσης γκρεμίζεται συθέμελα από τις απανωτές καταστροφές όπως στο Μάτι, στη Μάνδρα, στην Εύβοια. Ο υπεύθυνος δεν είναι ο Ιανός, ο Daniel ή όποια άλλη κακοκαιρία με ευφάνταστο όνομα, αλλά εμείς!
Τα δικά μας πολεοδομικά λάθη μας πνίγουν και μας καίνε σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη σύγχρονου σχεδιασμού πολιτικής προστασίας. Το λάθος ξεκινά από τις αμφιβόλου ποιότητας πολεοδομικές μελέτες που δεν έχουν σχέση με την κατάρτιση των μελετητών αλλά με ένα φαύλο κύκλο αλληλοεξυπηρέτησης και «υποταγής».
Όταν βλέπουμε τα σπίτια να πνίγονται στις λάσπες και τους συνανθρώπους μας να μετακινούνται με βάρκες στον αστικό ιστό, ακόμα και ο πιο αδαής κάτοικος της χώρας κατανοεί τα χωροταξικά λάθη που έχουν γίνει. Όλοι ξέρουμε ότι τα ρέματα πρέπει να οριοθετηθούν, ότι θα πρέπει με όποιο κόστος (πολιτικό) να φύγουν οι αυθαίρετες κατασκευές από τις κοίτες ποταμών και ρεμάτων, ότι θα πρέπει να υπάρχει ικανή ζώνη πρασίνου εκατέρωθεν των όχθεων για την εκτόνωση της πλημμύρας και κατάλληλα έργα στα ορεινά για την ανάσχεση της ροής των χειμάρρων.
Αντίθετα εμείς επιμένουμε σε μία εργολαβική αντίληψη των αντιπλημμυρικών έργων. Κι ας μην παραμυθιαζόμαστε με το γεγονός ότι γίνονται και σε άλλες «προηγμένες» χώρες πλημμύρες, διότι αν στην Ελλάδα είχαμε κάθε χρόνο τον όγκο βροχοπτώσεων που έχουν αυτές δεν θα ήμασταν παραθαλάσσια χώρα αλλά σκέτο… θάλασσα!
*Η Ολυμπία Λόη είναι αρχιτέκτονας -μηχανικός, πολιτευτής του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής.
