Ένα παγκόσμιο «πόκερ» έχει στηθεί το τελευταίο διάστημα γύρω από την επικείμενη διαμάχη μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Η Μόσχα έχει αναπτύξει σύμφωνα με πολλά δημοσιεύματα στρατιώτες στα σύνορά της με την Ουκρανία και μία πολεμική σύγκρουση είναι πιο κοντά από ποτέ. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες φαίνεται πως έχουν στήσει μία κοινή «ασπίδα» προστασία υπέρ του Κιέβου με πολλές ανακοινώσεις, συναντήσεις αλλά και επίσημες αντιδράσεις. Όλα αυτά την ώρα που ο Ρώσος πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, φαίνεται πως δεν σηκώνει «μύγα στο σπαθί του».
«Η Ρωσία θα έχει τεράστιες συνέπειες εάν εισβάλλει στην Ουκρανία…»
Η νέα υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Ανναλένα Μπάερμποκ δήλωσε την Τρίτη ότι η Ρωσία θα αντιμετωπίσει «τεράστιες συνέπειες» εάν εισβάλει στην Ουκρανία, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο ομόλογό της στον οποίο τόνισε ότι «δεν πρέπει να παραβιαστεί η εδαφική ακεραιότητα του Κιέβου».Η Μπάερμποκ ζήτησε «ανοιχτό και ειλικρινή» διάλογο με τη Ρωσία για την κρίση στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια της συνομιλίας της με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Το τηλεφώνημα ήταν η πρώτη δημόσια επαφή μεταξύ Βερολίνου και Μόσχας από τότε που η κυβέρνηση συνασπισμού του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς ανέλαβε τα καθήκοντά της. «Θέλουμε ειλικρινή και ανοιχτό διάλογο», έγραψε το υπουργείο Μπάερμποκ στο Twitter μετά την κλήση. «Η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας δεν πρέπει να παραβιαστεί», επισήμανε.
Σε κοινή συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε στη Στοκχόλμη, όπου συνάντησε τους Σουηδούς και Νορβηγούς ομολόγους της, η υπουργός εξωτερικών της Γερμναίας είπε: «Οποιαδήποτε μορφή επέμβασης στην κυριαρχία της Ουκρανίας θα είχε τεράστιες συνέπειες για το ρωσικό καθεστώς – οικονομικής και διπλωματικής φύσης». Το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών ζήτησε επίσης να σημειωθεί πρόοδος στις λεγόμενες συνομιλίες της Νορμανδίας για την επίλυση της κρίσης στην Ουκρανία.
«Κυρώσεις αν έχουμε πολεμική σύγκρουση»
Εκτός από τη Γερμανία, η Πολωνία και η Λιθουανία ένωσαν τις δυνάμεις τους και δήλωσαν τη στήριξη τους στην Ουκρανία την περασμένη Δευτέρα, ζητώντας αυστηρότερες κυρώσεις από τη Δύση κατά της Μόσχας εν μέσω της συσσώρευσης ρωσικών στρατευμάτων κοντά στα ουκρανικά σύνορα που έχει τροφοδοτήσει τους φόβους για εισβολή.
Αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ λένε ότι η Ρωσία έχει συγκεντρώσει συνολικά 70.000 στρατιώτες κοντά στα σύνορά της με την Ουκρανία και προετοιμάζεται για μια πιθανή εισβολή στις αρχές του επόμενου έτους. Η Μόσχα αρνήθηκε την πρόθεσή της να επιτεθεί, αλλά απαίτησε από το ΝΑΤΟ να αρνηθεί την ένταξη της Ουκρανίας και άλλων πρώην σοβιετικών χωρών.
Ο Πολωνός Πρόεδρος, Αντρετζέ Ντούντα και ο Πρόεδρος της Λιθουανίας, Γκιτανάς Ναουσέντα, συναντήθηκαν με τον Ουκρανό Πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στη Χούτα στα Καρπάθια Όρη της δυτικής Ουκρανίας σε ένδειξη υποστήριξης ενόψει της συσσώρευσης ρωσικών στρατευμάτων. Σε κοινή δήλωση που εκδόθηκε μετά τη συνάντηση, οι τρεις ηγέτες «καλούσαν τη διεθνή κοινότητα να εντείνει τις κυρώσεις κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας για τη συνεχιζόμενη επιθετικότητά της κατά της Ουκρανίας και προέτρεψαν για άλλη μια φορά το Κρεμλίνο να αποκλιμακώσει την κατάσταση αποσύροντας τα στρατεύματά του από την Ουκρανικά σύνορα και προσωρινά κατεχόμενα εδάφη».
Η Ρωσία προσάρτησε τη χερσόνησο της Κριμαίας της Ουκρανίας το 2014 και λίγο αργότερα υποστήριξε μία εξέγερση στα ανατολικά της χώρας. Πάνω από επτά χρόνια πολεμικών συγκρούσεων είχαν ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους πάνω από 14.000 άνθρωποι, ενώ καταστράφηκε και η «βιομηχανική καρδιά» της Ουκρανίας, το Ντόνμπας.
«Το κοινό μας καθήκον είναι να αποτρέψουμε την απειλή που θέτει η Ρωσία και να υπερασπιστούμε την Ευρώπη από τις επιθετικές πολιτικές της Ρωσίας», δήλωσε ο Ζελένσκι σε συνέντευξη Τύπου μετά τις συνομιλίες των τριών ισχυρών ανδρών. Ο Ουκρανός ηγέτης ζήτησε «ισχυρές προληπτικές ενέργειες, ισχυρές σοβαρές κυρώσεις για να αποκλειστεί οποιαδήποτε σκέψη για κλιμάκωση».
Πάντως, η Μόσχα δημοσίευσε την περασμένη Παρασκευή προσχέδια εγγράφων ασφαλείας που απαιτούν από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ τους να αρνηθούν την ένταξη της Ουκρανίας και άλλων πρώην σοβιετικών χωρών. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έθεσε το αίτημα για εγγυήσεις ασφαλείας στην βιντεοκλήση της περασμένης εβδομάδας με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο οποίος προειδοποίησε ότι η Ρωσία θα αντιμετωπίσει «βαριές συνέπειες» εάν η Μόσχα επιτεθεί στη γείτονά της.
Η Ουκρανία χαρακτήρισε την ομάδα «Armageddon» ως αξιωματικούς της FSB
Μπορεί οι «παγκόσμιοι παίχτες» να έχουν αναπτυχθεί πάνω στη διπλωματική σκακιέρα και ο «πόλεμος» των δηλώσεων να εξελίσσεται με μεγάλη ένταση, όμως φαίνεται πως υπάρχουν και άλλες πτυχές της επερχόμενης σύγκρουσης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, οι οποίες στηρίζονται ακόμη και σε «σκιώδη» μάχη κυβερνοεπιθέσεων.
Οι ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες (SSU), σύμφωνα με δημοσιεύματα, ισχυρίζονται ότι έχουν ταυτοποιήσει τους πράκτορες πίσω από την παραγωγική ομάδα χάκερ που φέρει το όνομα «Armageddon», υποστηρίζοντας ότι είναι Ρώσοι αξιωματικοί της FSB.
Σε μια σύντομη δήλωση, η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (SSU) αποκάλυψε ότι η συγκεκριμένη ομάδα ήταν υπεύθυνη για περισσότερες από 5000 επιθέσεις στην ουκρανική κυβέρνηση και σε κρίσιμα περιουσιακά στοιχεία υποδομής. Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση η συγκεκριμένη ομάδα στοχεύει σε «1500 κυβερνητικά συστήματα υπολογιστών που σκοπεύουν να κλέψουν ευαίσθητες πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια και την άμυνα και να μπλοκάρουν συστήματα πληροφοριών, καθώς και να επιτίθενται σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και συστήματα θερμότητας και νερού».
«Η ομάδα χάκερ Armageddon είναι ένα ειδικό έργο της FSB, το οποίο στόχευε συγκεκριμένα την Ουκρανία», ανέφεραν σε δήλωσή τους οι μυστικές υπηρεσίες της Ουκρανίας. «Αυτή η «γραμμή εργασίας» συντονίζεται από το 18ο Κέντρο της FSB (Κέντρο Ασφάλειας Πληροφοριών) που εδρεύει στη Μόσχα», υποστήριξαν χαρακτηριστικά.
Πέντε από τα άτομα της ομάδας των χάκερ φέρονται να ήταν μέλη των μυστικών υπηρεσιών της Κριμαίας πριν αυτομολήσουν στη ρωσική πλευρά μετά την εισβολή στην ουκρανική χερσόνησο το 2014. Ως εκ τούτου, κατηγορούνται για προδοσία και κατασκοπεία, ανάπτυξη κακόβουλου λογισμικού και παρέμβαση σε υπολογιστές. Η SSU είπε ότι κατάφερε να αποκαλύψει τα άτομα παρά τη χρήση εργαλείων FSB για να παραμείνουν κρυφά στο διαδίκτυο. Αν και τα άτομα δεν έχουν συλληφθεί, η SSU θα ελπίζει να στείλει ένα σήμα στην FSB με αυτήν την ειδοποίηση.
Κρίση Ρωσίας-Ουκρανίας: πού βρίσκονται τα στρατεύματα του Πούτιν και ποιες είναι οι επιλογές του;
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, η Ρωσία έχει αναπτύξει εκατοντάδες άρματα μάχης, αυτοπροωθούμενα πυροβολικά και ακόμη και βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς από τη Σιβηρία μέχρι την εμβέλεια κρούσης των συνόρων της Ουκρανίας. Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν πει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να ξεκινήσει μια επίθεση μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου με έως και 100 τακτικές ομάδες τάγματος (BTGs), που περιλαμβάνουν περίπου 175.000 στρατιώτες. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις λένε ότι η Ρωσία έχει μία τεράστια δύναμη στη συνοριακή περιοχή, που θα μπορούσε να «σπάσει» τις ουκρανικές αμυντικές θέσεις.
Η ρητορική της Ρωσίας έχει γίνει πιο πολεμική. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ζήτησε νομικές εγγυήσεις ότι η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ ούτε θα φιλοξενήσει τα συστήματα πυραυλικής επίθεσης, παραχωρήσεις που δεν είναι πιθανό να λάβει. Έχει επίσης λίγο χρόνο. Τα στρατεύματά του δεν μπορούν να μείνουν εκτός φρουράς επ’ αόριστον. Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, μέχρι τα τέλη του χειμώνα θα πρέπει πιθανώς να ξεκινήσει μια επίθεση ή να αποσύρει τις δυνάμεις του σε κάτι που θα έμοιαζε με υποχώρηση.
Το 2014 ο Πούτιν έστειλε στρατεύματα για να προσαρτήσει την Κριμαία, μια κυρίως ρωσόφωνη περιοχή της Ουκρανίας. Η Ρωσία υποκίνησε επίσης μια αυτονομιστική εξέγερση στη νοτιοανατολική Ουκρανία, στέλνοντας λαθραία στρατιώτες και όπλα για να προκαλέσει μια σύγκρουση που τελικά μετατράπηκε σε εκτεταμένο πόλεμο. Μία συνθήκη ειρήνης του 2015 οδήγησε σε μια γραμμή οριοθέτησης και κάλεσε και τις δύο πλευρές να κάνουν παραχωρήσεις. Έκτοτε οι μάχες χαμηλού επιπέδου συνεχίστηκαν κατά μήκος του μετώπου, και οι δύο πλευρές κατηγόρησαν την άλλη για παραβίαση της συμφωνίας, η οποία σύμφωνα με τους παρατηρητές είναι «κοντά στην κατάρρευση».
Η Ρωσία δεν θέλει πλέον να διατηρήσει το status quo και αναζητά έναν άλλο τρόπο για να ασκήσει τον έλεγχο της Ουκρανίας. Πολλά από τα βαρέα όπλα που στάθμευαν κοντά στην Ουκρανία έφτασαν την άνοιξη, όταν η Ρωσία έβαλε περίπου 110.000 στρατιώτες με τανκς και άλλο βαρύ οπλισμό κοντά στα σύνορα. Η Ρωσία επέστρεψε ορισμένα, αλλά όχι όλα, από τα στρατεύματά της στη βάση τον Μάιο, αφού ο Πούτιν εξασφάλισε μια συνάντηση κορυφής με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.
Μία από τις μεγαλύτερες δυνάμεις που έχουν απομείνει στην περιοχή προέρχεται από την 41η Στρατιά Συνδυασμένων Όπλων, η οποία έχει την έδρα της στο Νοβοσιμπίρσκ σχεδόν 2.000 μίλια μακριά. Ο εξοπλισμός περιλαμβάνει μηχανοκίνητο πεζικό, κύρια άρματα μάχης, πυραυλικό πυροβολικό και βαλλιστικούς πυραύλους μικρής εμβέλειας Iskander που περιλαμβάνουν περίπου έξι ή επτά BTG, σύμφωνα με εκτίμηση του ανεξάρτητου αμυντικού αναλυτή Κονράντ Μουζίκα . Άρματα μάχης, μηχανοκίνητο πεζικό και πυροβολικό πυραύλων από την 1η Στρατιά Αρμάτων Φρουρών που εδρεύει στην περιοχή της Μόσχας έχουν μεταφερθεί στην περιοχή εκπαίδευσης Πογκονόβο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ίδιου αναλυτή.
Υπάρχουν επίσης μονάδες που αναπτύσσονται μόνιμα κοντά στην Ουκρανία από την 8η και την 20η Στρατιά Συνδυασμένων Όπλων. Και η Ουκρανία εκτιμά ότι δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες βρίσκονται στα υποστηριζόμενα από τη Ρωσία αυτονομιστικά εδάφη του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ.
Τι μορφή θα μπορούσε να πάρει μια ρωσική επίθεση;
Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, ένας χάρτης που κυκλοφόρησε από την ουκρανική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών τον Νοέμβριο έδειξε το χειρότερο σενάριο: οι ρωσικές δυνάμεις διέσχισαν τα ουκρανικά σύνορα από τα ανατολικά και επιτέθηκαν από την προσαρτημένη Κριμαία, καθώς και εξαπέλυσαν μια αμφίβια επίθεση στην Οδησσό με την υποστήριξη Ρώσων στρατιωτών στην Υπερδνειστερία και στρατεύματα που αποστέλλονται από τη Λευκορωσία. Ορισμένες πτυχές του σχεδίου, όπως οι επιθέσεις από τα ανατολικά και μέσω της Κριμαίας, φαίνονται ήδη πιθανές. Άλλες, όπως μια επίθεση από τη Λευκορωσία, φαίνεται να επηρεάζουν τα στρατεύματα που δεν έχουν φτάσει ακόμη στην περιοχή.
Η Ρωσία θα μπορούσε να διεκδικήσει την κυριαρχία με μια λιγότερο εκτεταμένη επιχείρηση. Ο επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της Ουκρανίας είπε στους New York Times ότι «το εφιαλτικό του σενάριο περιελάμβανε αεροπορικές επιθέσεις και επιθέσεις με ρουκέτες σε αποθήκες πυρομαχικών και χαρακώματα που θα μπορούσαν να αφήσουν τον στρατό ανίκανο, αφήνοντας τους διοικητές της πρώτης γραμμής να πολεμούν μόνοι. Θα έπεφταν εάν η Ρωσία εξαπέλυε μια μεγάλη επίθεση. Σε εκείνο το σημείο η Ρωσία θα μπορούσε να επιδιώξει και να στρέψει το Κίεβο σε μια μειονεκτική ειρηνευτική συμφωνία».
Άλλες επιλογές που ίσως εξετάζει ο Βλάντιμιρ Πούτιν περιλαμβάνουν την αποστολή «ειρηνευτικής δύναμης» ή την παράνομη ανάπτυξη στρατευμάτων υπό το πρόσχημα των αυτονομιστικών δυνάμεων στο Ντόνετσκ και το Λουχάνσκ. Είναι χαρακτηριστικό πάντως πως το πιθανό οικονομικό πλήγμα οποιασδήποτε νέας μάχης θα ήταν τεράστιο καθώς οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους υπόσχονται «σημαντικές και αυστηρές» κυρώσεις σε περίπτωση επίθεσης.
Η τελευταία επιλογή μπορεί να είναι η πιο πιθανή: η Ρωσία επιδιώκει παραχωρήσεις από τη Δύση στις διαπραγματεύσεις, ενώ διατηρεί τα στρατεύματά της κατά μήκος των συνόρων έχοντας πάντοτε ανοιχτή την επιλογή να απειλήσει για κλιμάκωση.
Ποιος είναι ο ρόλος του Nord Stream 2;
Η ολοκλήρωση του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 από τη Ρωσία στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας δίνει και στις δύο πλευρές ένα οικονομικό όπλο. Ο αγωγός θα επέτρεπε στη Ρωσία να στείλει φυσικό αέριο στην Ευρώπη χωρίς να περάσει από την Ουκρανία, πράγμα που σημαίνει ότι η Μόσχα θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στο Κίεβο χωρίς τον κίνδυνο ότι η Ουκρανία θα έκοβε τον δρόμο για την παροχή φυσικού αερίου ως «αντίποινα».
Ωστόσο, η λειτουργία του αγωγού δεν έχει ξεκινήσει ακόμη, ενώ πολλές δυτικές κυβερνήσεις έχουν επισημαίνει αρκετές φορές πως μία «εισβολή στην Ουκρανία» ίσως διακόψει για πάντα το συγκεκριμένο έργο.
Πηγή: Associated Press, Reuters, Guardian.com, infosecurity- magazine.com
