Του Τάσου Δασόπουλου
Παράλληλα µε το σταδιακό άνοιγµα της αγοράς και την πρόοδο των εµβολιασµών, το οικονοµικό επιτελείο έχει προετοιµάσει και θα εφαρµόσει σταδιακά τους επόµενους µήνες µέτρα στήριξης ύψους 4,5 δισ. ευρώ µέχρι και το τέλος του χρόνου και 3,6 δισ. το 2022.
Μέριµνα του οικονοµικού επιτελείου είναι η λεγόµενη “αποσωλήνωση” της οικονοµίας να γίνει µε αργό και προσεκτικό τρόπο, ώστε να περιοριστούν στο ελάχιστο οι µόνιµες βλάβες από την πρόσφατη κρίση του κορονοϊού. Για τον λόγο αυτό, παρά το άνοιγµα µεγάλων κλάδων της οικονοµίας, όπως το λιανεµπόριο, η εστίαση, τα γυµναστήρια, οι παιδότοποι, τα ΚΤΕΛ και − σταδιακά− οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον πολιτισµό, αντιµετωπίζονται το τρίµηνο Απριλίου-Ιουνίου ως “κλειστές” σε ό,τι αφορά τη χορήγηση µέτρων στήριξης.
Ταυτόχρονα, όµως, βρίσκεται σε εξέλιξη και η υποχώρηση από τις παρεµβάσεις οι οποίες δηµιουργήθηκαν από τον περασµένο Μάρτιο, όταν ξέσπασε η πανδηµία. Το µέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής ολοκλήρωσε τον κύκλο ζωής του µε τον 7ο κύκλο τον Απρίλιο και αντικαταστάθηκε από ειδικές κλαδικές ενισχύσεις. Από τον επόµενο µήνα αναµένεται να περιοριστεί σηµαντικά και το µέτρο των µειωµένων ενοικίων, αλλά και οι αναστολές σύµβασης εργασίας στις – λίγες– επιχειρήσεις οι οποίες θα παραµείνουν κλειστές µε κρατική εντολή.
Συνολικά τα µέτρα στήριξης για τη διετία 2020-2021 αναµένεται να φτάσουν τα 40,6 δισ. ευρώ. Μόνο για φέτος αναµένεται να διατεθούν για µέτρα στήριξης 15,9 δισ. ευρώ, ποσό υπερδιπλάσιο από τα 7,5 δισ. ευρώ που προέβλεπε ο Προϋπολογισµός του 2021. Μέχρι στιγµής µε τα µέτρα που έχουν υλοποιηθεί από τις αρχές του χρόνου έχουν διατεθεί περίπου 11,4 δισ. ευρώ. Από τώρα µέχρι και το τέλος του χρόνου αναµένονται µέτρα µε συνολικό προϋπολογισµό 4,5 δισ. ευρώ.
Η δέσµη των 4,5 δισ. ευρώ
Τα µέτρα αυτά έχουν αρχίσει να ενεργοποιούνται από τις αρχές του µήνα και αφορούν έκτακτα και µόνιµα µέτρα:
1. Το πρόγραµµα “Γέφυρα ΙΙ” για επιδότηση δόσεων επιχειρηµατικών δανείων, µε προϋπολογισµό 300 εκατ. ευρώ, το οποίο θα τρέχει παράλληλα µε το “Γέφυρα Ι”, το οποίο αφορά την επιδότηση δανείων συνδεδεµένων µε την πρώτη κατοικία. Το “Γέφυρα Ι” είχε προϋπολογισµό 200 εκατ. ευρώ, από τα οποία έχουν δοθεί ήδη τα 120 εκατ.
2. Το πρόγραµµα κάλυψης παγίων δαπανών µε προϋπολογισµό 500 εκατ. ευρώ, το οποίο βρίσκεται ακόµη στη φάση της συγκέντρωσης αιτήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος και πρόκειται να καλύψει τη ζηµιά επιχειρήσεων µετά την καταβολή των άλλων µέτρων ενίσχυσης, σύµφωνα µε το υπουργείο Οικονοµικών. Μετά και τη δεύτερη φάση και αφού διευκρινιστούν τα κριτήρια και τα όρια ενίσχυσης, θα αρχίσει να παρέχει πιστωτικά σηµειώµατα για ασφαλιστικές και φορολογικές υποχρεώσεις από τα µέσα Ιουλίου.
3. Το ειδικό πρόγραµµα για κεφάλαιο κίνησης της εστίασης, µε χρηµατοδότηση από το ΕΣΠΑ, µε προϋπολογισµό 330 εκατ. ευρώ, το οποίο έχει ήδη εγκρίνει περίπου 4.000 αιτήσεις και αναµένεται µέχρι το τέλος του µήνα να αρχίσει να αποδίδει επιδοτήσεις σε δικαιούχους.
4. Στην ίδια κατηγορία προγραµµάτων που χρηµατοδοτούνται από κονδύλια ΕΣΠΑ περιλαµβάνεται το πρόσφατα εξαγγελθέν πρόγραµµα ύψους 420 εκατ. ευρώ για τον τουρισµό και µικρότερα προγράµµατα συνολικού προϋπολογισµού 16 εκατ. ευρώ για τα γυµναστήρια και τους παιδότοπους. Παράλληλα, αναζητείται κονδύλι από το ΕΣΠΑ για να ενισχυθεί και ο κλάδος του λιανεµπορίου, ο οποίος θεωρείται ότι σε µεγάλο τµήµα του δεν έχει ανακάµψει µετά το άνοιγµά του, όπως η εστίαση.
5. Το πρόγραµµα του ΕΣΠΑ για ενίσχυση επιχειρήσεων µέσω των περιφερειών, όπου υπάρχει ακόµη αδιάθετο ποσό ύψους 770 εκατ. ευρώ.
6. Η συνέχιση των προγραµµάτων εγγυοδοσίας για τη χρηµατοδότηση µικροµεσαίων επιχειρήσεων µε ένα ποσό ύψους 800 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 400 εκατ. ευρώ από το παλιό εγγυοδοτικό πρόγραµµα της Αναπτυξιακής Τράπεζας και άλλα 400 εκατ. ευρώ από ένα νέο, αντίστοιχο πρόγραµµα.
7. Η ενίσχυση των εποχικά εργαζοµένων µε 130 εκατ. ευρώ µέσω του προγράµµατος “Συν-Εργασία”.
8. Οι πρόσφατες φοροαπαλλαγές. Στα µέτρα στήριξης των επιχειρήσεων θα πρέπει να περιληφθούν και οι σχετικά πρόσφατες φοροελαφρύνσεις, µε τη µορφή της µείωσης της προκαταβολής φόρου στο 55% για όσους ασκούν επιχειρηµατική δραστηριότητα και στο 80% για τις νοµικές οντότητες, καθώς και της µείωσης του συντελεστή για τις επιχειρήσεις από το 24% στο 22% από φέτος.
Το πακέτο αυτό των µέτρων έχει κόστος για φέτος 900 εκατ. ευρώ. Επίσης θα πρέπει να προστεθούν άλλα 600 εκατ. ευρώ για την αναστολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για τα εισοδήµατα του ιδιωτικού τοµέα, αλλά και 800 εκατ. ευρώ από τη µείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3%.
Πακέτο 3,6 δισ. ευρώ το 2022
Η στήριξη των επιχειρήσεων θα συνεχιστεί και το 2022, όχι µε τη µορφή πυροσβεστικών επιδοτήσεων κάθε είδους, όπως τη διετία 2021-2022, αλλά µε µια πιο µόνιµη µορφή, που θα αφορά και πάλι φορολογικές ελαφρύνσεις. Μάλιστα, το Πρόγραµµα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που κατατέθηκε στο τέλος Απριλίου, υπολογίζει την επίδραση των µέτρων στήριξης για την επόµενη χρονιά στο 2% του ΑΕΠ, δηλαδή τα 3,6 δισ. ευρώ.
Από αυτά, τα 200 εκατ. ευρώ θα αφορούν τις µειώσεις της προκαταβολής φόρου και την απώλεια εσόδων λόγω του µειωµένου συντελεστή φορολογίας για τις επιχειρήσεις από το 24% στο 22%, αφού κατέχουν το τίτλο των µέτρων στήριξης παρότι θα είναι µόνιµα. Άλλα 1,6 δισ. ευρώ θα κοστίσει και η επανάληψη του πακέτου του 2021, δηλαδή της αναστολής της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για τα εισοδήµατα του ιδιωτικού τοµέα και των µειωµένων κατά 3% ασφαλιστικών εισφορών.
Τα δύο αυτά µέτρα µάλλον θα µονιµοποιηθούν από το 2023, περιλαµβάνοντας και τα εισοδήµατα του δηµόσιου τοµέα και των συντάξεων (για τις συντάξεις είναι προφανές ότι δεν θα εφαρµοστεί το µέτρο της µείωσης των ασφαλιστικών εισφορών).
Το υπόλοιπο 1,8 δισ. ευρώ αφορά την απώλεια από το εκ των υστέρων “κούρεµα” της επιστρεπτέας προκαταβολής 1,2,3 κατά 30% έως και 50%, την επέκταση µέτρων όπως τα προγράµµατα επιδότησης οφειλών για τα επιχειρηµατικά και τα δάνεια που συνδέονται µε την πρώτη κατοικία και το 2022, αλλά και τις απώλειες φορολογικών εσόδων από τις ρυθµίσεις οφειλών.
Ωστόσο τον επόµενο χρόνο η πορεία της οικονοµίας είναι τέτοια που η επίδραση της των µέτρων στήριξης (τα οποία παράγουν και ΑΕΠ) είναι µηδαµινή, καθώς ο ρυθµός ανάπτυξης της οικονοµίας θα είναι 6% του ΑΕΠ, απαλείφοντας την επίδρασή τους στο έλλειµµα.
