Του Παναγιώτη Στάθη
Δικαστικά πυρά δέχεται η Κοινή Υπουργική Απόφαση με την οποία ανεστάλη η λειτουργία και των δικαστηρίων της χώρας. Συγκεκριμένα, οι δικηγόροι προβάλλοντας μια σειρά λόγους ζητούν από το Συμβούλιο Επικρατείας να ακυρωθεί η ΚΥΑ.
Είχε προηγηθεί η από 13.2.2021 απόφαση της Συντονιστικής Επιτροπής και σήμερα 13 Πρόεδροι Δικηγορικών Συλλόγων-μέλη της κατέθεσαν αίτηση για την ακύρωση της νέας ΚΥΑ κατά το μέρος που αφορά στην αναστολή λειτουργίας των δικαστηρίων, των εισαγγελιών, των υποθηκοφυλακείων και των κτηματολογικών γραφείων όλης της χώρας.
Αναφέρουν χαρακτηριστικά :
“Με άλλα λόγια, τα επίδικα περιοριστικά μέτρα θεσπίστηκαν κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας, προεχόντως, λόγω του εύρους τους, της χρονικής διάρκειας της πανδημικής κρίσης σε συνδυασμό με την απουσία ολοκληρωμένων μέτρων στήριξης του πληττόμενου κλάδου των δικηγόρων, καθώς και του γεγονότος ότι η διαδικασία λήψης τους, στο σύνολό της, πραγματοποιήθηκε εσπευσμένα και χωρίς να αξιολογηθούν εναλλακτικές προτάσεις λειτουργίας των δικαστηρίων.
Προκύπτει, έτσι, ότι η Διοίκηση είχε ήδη εξ αρχής αποφασίσει να επιβάλει ευρεία απαγόρευση απονομής της δικαιοσύνης και δεν έλαβε υπόψη της εναλλακτικό τρόπο ασφαλούς λειτουργίας των δικαστηρίων, με αποτέλεσμα την αξιολόγηση των ενδεχόμενων κινδύνων της λειτουργίας τους βάσει ατελούς μεθόδου και χωρίς να εκτιμηθούν οι σοβαρότατες και ανεπανόρθωτες επιπτώσεις που προκαλεί η εφαρμογή της προσβαλλόμενης απόφασης.
Πιο συγκεκριμένα, κατά την έκδοση της προσβαλλομένης, δεν ελήφθη αναιτιολόγητα υπόψη ότι:
α). συμπληρώνεται διάστημα περίπου ενός έτους υπολειτουργίας των δικαστηρίων, δοθέντος ότι η πρώτη γενικευμένη απαγόρευση κυκλοφορίας και η συναφής αναστολή λειτουργίας των δικαστηρίων πραγματοποιήθηκε τον Μάρτη του 2020.
β). η κατά το αμέσως προηγούμενο διάστημα μερική λειτουργία των δικαστηρίων, δεν στάθηκε ικανή να βελτιώσει την προβληματική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σωρευτικά και η οποία συνίσταται στην προσβολή τόσο του δικαιώματος πρόσβασης των πολιτών στη δικαιοσύνη όσο και του δικαιώματος στην επαγγελματική ελευθερία των δικηγόρων, μεγάλο μέρος των οποίων δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί σε βασικές βιοτικές του ανάγκες.
γ). η δυνατότητα λειτουργίας των δικαστηρίων, με την εφαρμογή ηπιότερων μέτρων και την αυστηρή τήρηση των προβλεπόμενων υγειονομικών μέτρων”.
Απαγόρευση
Οι δικηγόροι επιμένουν πως “η προσβαλλόμενη απόφαση ουσιαστικά μας απαγορεύει να ασκήσουμε την κορωνίδα του δικηγορικού μας λειτουργήματος, ήτοι την παράσταση ενώπιον των Ελληνικών Δικαστηρίων. Ως εκ τούτου, πλήττει κατά τρόπο άμεσο, προσωπικό και ενεστώτα κάθε δικηγορικό λειτουργό, θίγοντας αφενός την επαγγελματική μας ελευθερία κατά το άρθρο 5.1 Σ, αφετέρου την ίδια τη Δικαιοσύνη, όπως αυτή προστατεύεται από το Σύνταγμα (άρθρα 8, 20.1, 87επ. Σ), της οποίας είμαστε συλλειτουργοί”.
Στην αίτηση ακύρωσης, προβάλλεται ότι η νέα ΚΥΑ:
α) Πλήττει ουσιωδώς το συνταγματικό δικαίωμα στην απονομή δικαιοσύνης και ειδικότερα το δικαίωμα των πολιτών σε δικαστική προστασία,
β) Παραβιάζει τις αρχές:
i) της διάκρισης των εξουσιών, αφού “σε κάθε περίπτωση, κατά πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, μέτρα οργανωτικού χαρακτήρα τα οποία άπτονται της λειτουργίας της Δικαιοσύνης -ακόμη και η συγχώνευση ή η δημιουργία ενός επιπλέον τμήματος στο Συμβούλιο της Επικρατείας- δεν είναι συνταγματικά νοητό να λαμβάνονται από τον κοινό, πόσο μάλλον από τον κανονιστικό νομοθέτη, χωρίς προηγούμενη γνώμη των ανωτάτων δικαστηρίων. Ειδικά ως προς τα οργανωτικά της Διοικητικής Δικαιοσύνης απαιτείται γνώμη της διοικητικής Ολομέλειας του ΣτΕ, η οποία εν προκειμένω δεν ζητήθηκε”.
ii) της απρόσκοπτης και συνεχούς λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών και δη αυτών που ανήκουν στο σκληρό πυρήνα της πολιτειακής λειτουργίας, όπως είναι τα δικαστήρια, αφού “η νομοθετική και εκτελεστική λειτουργία οφείλουν να διασφαλίζουν τη συνταγματική αρχή της συνεχούς και απρόσκοπτης λειτουργίας των δικαστηρίων ως δημόσιας υπηρεσίας”.
iii) της αναλογικότητας αφού “η συνταγματική αρχή της συνέχειας της λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών εφαρμόζεται αυστηρότερα και επιτακτικότερα στα λεγόμενα άμεσα όργανα του Κράτους, δηλαδή τα όργανα που προβλέπονται ευθέως εκ του Συντάγματος, ήτοι τη νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική εξουσία. Κατά τον ίδιο λόγο που σε συνθήκες πανδημίας δεν αναστέλλεται ούτε διακόπτεται η λειτουργία της νομοθετικής και της εκτελεστικής εξουσίας, κατά τον ίδιο λόγο δεν πρέπει να διακόπτεται η απρόσκοπτη λειτουργία και της δικαστικής εξουσίας, που είναι ισότιμη με τις άλλες δύο.
και iv) της χρηστής διοίκησης.
Κι άλλοι λόγοι
Η ΚΥΑ λένε οι δικηγόροι:
γ) δεν έχει την απαιτούμενη ειδική τεκμηρίωση και
δ) Αντίκειται στο δικαίωμα στην επαγγελματική και οικονομική ελευθερία ως ειδικότερης έκφανσης του δικαιώματος ανάπτυξης της προσωπικότητας.
Κατά συνέπεια, η ΚΥΑ είναι ακυρωτέα λόγω παράβασης των άρθρων 5 παρ. 1, 20 παρ. 1, 25 και 26 του Συντάγματος και του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ.
