Επενδυτική έκρηξη από ξένους που επιθυμούν να εγκατασταθούν στην Ελλάδα μέσω του καθεστώτος Non-Dom, συνταξιούχους που θα κάνουν ευρεία χρήση του νέου ευνοϊκού φορολογικού πλαισίου αλλά και επιχειρήσεις που θα μετεγκατασταθούν από το Σίτι του Λονδίνου περιμένει η κυβέρνηση στο τέλος του πρώτου τριμήνου και εφόσον η πανδημική κρίση δείξει τα πρώτα σημάδια υποχώρησης.
Ταυτόχρονα στο οικονομικό επιτελείο σχεδιάζουν εντός του πρώτου τριμήνου του έτους να καταθέσουν στη Βουλή το νέο θεσμικό πλαίσιο που έχει ήδη ολοκληρωθεί και αφορά τη δημιουργία οικογενειακών γραφείων στην Ελλάδα –family offices– με στόχο να προσελκύσουν αλλοδαπά κεφαλαία.
Οπως αναφέρει στέλεχος του οικονομικού επιτελείου στην «Κ», το ενδιαφέρον είναι τεράστιο για όλους τους νόμους που σχετίζονται με τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας που θεσπίστηκαν το προηγούμενο διάστημα.
Μάλιστα το ίδιο στέλεχος δεν αποκλείει, ανάλογα με τη ζήτηση που θα καταγραφεί, να δοθεί η δυνατότητα σε όσους έρθουν να παρατείνουν για ακόμα 15 χρόνια την παραμονή τους στην Ελλάδα καλυπτόμενοι από το πλαίσιο του Νοn-Dom.
Ταυτόχρονα ο νόμος δίνει τεράστια ευεργετήματα στους πλούσιους αλλοδαπούς. Εκτός από την κατ’ αποκοπήν φορολόγησή τους με το ποσό των 100.000 ευρώ ετησίως για το παγκόσμιο εισόδημα, η κυβέρνηση τους δίνει ένα πρόσθετο όφελος. Αυτό είναι η απαλλαγή από κάθε φόρο κληρονομιάς ή δωρεάς όσον αφορά κάθε κινητή περιουσία που βρίσκεται στο εξωτερικό. Η ίδια εξαίρεση ισχύει και για τα μέλη της οικογένειας του ατόμου που θα υπόκειται σε αυτό το καθεστώς. Δηλαδή, μπορούν να μεταφέρουν στα παιδιά τους την περιουσία τους χωρίς να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ φόρου.
Ωστόσο, μετά ένα χρόνο εφαρμογής του ειδικού φορολογικού καθεστώτος για φυσικά πρόσωπα υψηλού πλούτου που επενδύουν και μετεγκαθίστανται στην Ελλάδα, εκδόθηκε η αναμενόμενη εφαρμοστική κοινή υπουργική απόφαση με οδηγίες για την απαιτούμενη επένδυση. Υπενθυμίζεται ότι τα πρόσωπα που εντάσσονται στο καθεστώς απολαμβάνουν ειδική φορολογική μεταχείριση για διάστημα έως 15 έτη, υπό την προϋπόθεση ότι επενδύουν στην Ελλάδα ποσό αξίας τουλάχιστον 500.000 ευρώ.
Οι οδηγίες αφορούν τόσο τα ήδη ενταχθέντα εντός του 2020 στο ειδικό καθεστώς φυσικά πρόσωπα όσο και αυτά που αιτούνται την ένταξή τους από το 2021 και μετά, ενώ οι σχετικές διατάξεις απαιτούν την ολοκλήρωση της επένδυσης εντός τριών ετών από την αίτηση για ένταξη. Με την απόφαση καθορίζονται οι επιλέξιμες κατηγορίες επενδύσεων, ο απαιτούμενος χρόνος διατήρησής τους, η διαδικασία εκτίμησης της αξίας της επένδυσης, απόδειξης της υλοποίησής της, απόδειξης της ολοκλήρωσής της και η ετήσια παρακολούθηση της διατήρησής της.
Ενώ η θέσπιση και η μέχρι τώρα ρύθμιση του καθεστώτος Non-Dom από την αρμόδια φορολογική αρχή έγινε με γνώμονα την απλότητα, την ταχύτητα των διαδικασιών και τη διευκόλυνση των ενδιαφερομένων προς ένταξη, το κείμενο αυτής της απόφασης κινείται σε αντίθετο άξονα: εκτεταμένο, με ασαφή δομή, προβλέπει πολύπλοκες διαδικασίες, πολύ μακριά από τη λογική του fast-track. Μάλιστα, στις διάφορες φάσεις της επένδυσης υποβάλλονται εκθέσεις αποτίμησης, παραρτήματα τεκμηρίωσης, ετήσιες αναφορές, ενώ κάθε φορά απαιτείται πιστοποίηση (επιπλέον έκθεση) ορκωτού ελεγκτή λογιστή.
Τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που συνοδεύουν τις εκθέσεις μεταβάλλονται ανάλογα με τη φάση της επένδυσης, η παρακολούθηση της διατήρησής της (έως και 15 έτη) προϋποθέτει ετήσια κατάθεση δικαιολογητικών, ενώ η εμπλοκή στη διαδικασία δύο διαφορετικών υπηρεσιών και μάλιστα διαφορετικών δημοσίων φορέων (ΑΑΔΕ και υπ. Ανάπτυξης) προκαλεί καθυστέρηση στην όλη διαδικασία αλλά και σύγχυση αρμοδιοτήτων.
Περαιτέρω ανακύπτουν ερμηνευτικά και πρακτικά ζητήματα, όπως αναφέρουν τα ειδικά γραφεία που ασχολούνται με τις σχετικές περιπτώσεις.
Υπάρχουν ζητήματα ικανά να προβληματίσουν κάθε υποψήφιο επενδυτή, όπως η δυνατότητα διαδοχικής επένδυσης του απαιτούμενου ποσού σε διαφορετική κατηγορία επένδυσης, η προστασία και οι υποχρεώσεις του επενδυτή σε περίπτωση που η επένδυσή του παύσει να υφίσταται (π.χ. μετοχές εταιρείας που λύεται) ή απομειωθεί υπερβολικά η αξία της και καταστεί ζημιογόνος, τυχόν ειδικότερη προθεσμία – διαδικασία απόδειξης υλοποίησης της επένδυσης για τους ήδη ενταχθέντες στο εναλλακτικό καθεστώς φορολόγησης κ.ά.
Το πλαίσιο για τα οικογενειακά γραφεία
Η δημιουργία των οικογενειακών γραφείων (family offices) είναι ίσως μια αναγκαία προσθήκη σε όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Και αυτό καθώς οι ανάγκες διαχείρισης του πλούτου των οικογενειών ξεπερνούν κατά πολύ τις δυνατότητες ενός λογιστή και ενός συμβολαιογράφου και απαιτούν μια σύνθετη δομή εταιρείας. Τα οικογενειακά γραφεία είναι οι οργανισμοί που διαχειρίζονται όλη τη ζωή των πολύ υψηλού πλούτου ατόμων: από την επένδυση της περιουσίας τους, τις φιλανθρωπικές δραστηριότητές τους, μέχρι και τη μεταβίβαση του πλούτου στην επόμενη γενιά. Τα οικογενειακά γραφεία διαχειρίζονται υποθέσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων παρέχοντας σύνθετες υπηρεσίες στους ενδιαφερομένους για θέματα λογιστικά, υποθέσεις ίδρυσης επιχειρήσεων, μεταβιβάσεις ακινήτων, τοποθετήσεις κεφαλαίων, μέχρι και το πού μπορούν να διατεθούν χρήματα για φιλανθρωπικούς και άλλους σκοπούς. Τα ίδια γραφεία ασχολούνται με τη μεταφορά έδρας από τη μία χώρα στην άλλη, την αγορά ακινήτων και τη διεκπεραίωση όλων των γραφειοκρατικών υποθέσεων προκειμένου να διευκολυνθεί η μετεγκατάσταση των ατόμων αλλά κυρίως των περιουσιακών στοιχείων τους.
