Πρότυπο ορθής πρακτικής η οποία εξασφαλίζει αφενός τις απαιτούμενες θεραπείες για μια ευαίσθητη ομάδα συνανθρώπων μας, αφετέρου πετυχαίνει την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση πόρων χωρίς επιβαρύνσεις για το ΕΣΥ, αποτελεί η διαχείριση της λοίμωξης HIV. Κλειδί για την επίτευξη των ζητούμενων αποτελεσμάτων, αποτελεί η σύσταση και λειτουργία Μητρώου Ασθενών, το οποίο και είναι ουσιαστικά το καλύτερα οργανωμένο στη χώρα και το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει επίσης πρότυπο για πολλές άλλες ασθένειες.
Τα αποτελέσματα μάλιστα της ορθής διαχείρισης, αποτυπώνονται με αδιάψευστα στοιχεία που δείχνουν ότι παρά την αύξηση των ατόμων που ζουν με HIV στην Ελλάδα –περίπου 80% τα τελευταία 10 χρόνια-, αλλά και την κυκλοφορία νέων καινοτόμων θεραπειών, το μέσο κόστος για κάθε άτομο μειώνεται. Μάλιστα δεν εξασφαλίζεται μόνο μείωση του κόστους για φάρμακα, αλλά και μια συνολικότερη εξοικονόμηση από την παροχή υγειονομικών υπηρεσιών είτε στην πρωτοβάθμια φροντίδα είτε στα νοσοκομεία.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η διαχείριση της λοίμωξης HIV, συνιστά μια κρίσιμη πρόκληση για τα συστήματα υγείας παγκοσμίως. Επειδή πρόκειται για έναν μεταδοτικό ιό, στόχος είναι ο άμεσος έλεγχος της λοίμωξης στην κοινότητα με βασικό μέλημα την πρόληψη. Από κει και πέρα μετά και τις ραγδαίες επιστημονικές εξελίξεις, ο ιός HIV έχει πλέον εξελιχθεί σε μια χρόνια κατάσταση και όποιος μολυνθεί ακολουθώντας την προτεινόμενη θεραπεία, μπορεί αφενός να ζει μια φυσιολογική ζωή και βεβαίως να σταματήσει τη μεταδοτικότητα
Απαιτείται λοιπόν μια ολοκληρωμένη ταχεία διαχείριση των επιπτώσεων της λοίμωξης στο άτομο, αρχής γενομένης με την ταχεία έναρξη αντιρετροϊκής αγωγής, η οποία ελέγχοντας το ιϊκό φορτίο διασφαλίζει την υγεία του ατόμου και εξαλείφει τη μετάδοση του ιού στην κοινότητα.
Όπως αναφέραμε, στην Ελλάδα, η διαχείριση της HIV λοίμωξης συνιστά διαχρονικά ένα υπόδειγμα ορθής πρακτικής, το οποίο προσέφερε και συνεχίζει να προσφέρει μετρήσιμο κλινικό και θεραπευτικό αποτέλεσμα με καλά ελεγχόμενη δαπάνη.
Η λειτουργία από την πρώτη στιγμή Μητρώου ασθενών και θεραπειών συνέβαλλε στην πλήρη καταγραφή της λοίμωξης και στη διαχρονική παρακολούθηση της διαχείρισής της, όταν η πρακτική αυτή ήταν ακόμη αδιανόητη για τα υπόλοιπα νοσήματα, χρόνια και μη.
Η ενσωμάτωση της καινοτομίας και η ελεύθερη θεραπευτική επιλογή αναλόγως των εξατομικευμένων συνθηκών και αναγκών των ατόμων με HIV διασφάλισε τη βελτιστοποίηση των κλινικών αποτελεσμάτων χέρι-χέρι με την εξοικονόμηση πόρων από άλλες περιοχές του συστήματος υγείας.
Με τον τρόπο αυτό, αναλώθηκαν σταδιακά ολοένα και λιγότεροι πόροι από τις περιοχές του συστήματος, π.χ. νοσηλείες, πρωτοβάθμια φροντίδα κ.λπ., που η εξοικονόμηση είναι όχι μόνο οικονομικά συμφέρουσα αλλά και απολύτως καθοριστική, δεδομένων των ελλείψεων που επιμένουν στο σύστημα υγείας μας.
Μελέτη
Ειδικότερα, σε πρόσφατη επιστημονική εκδήλωση που έλαβε χώρα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για το HIV/AIDS, που οργάνωσε το Ινστιτούτο Οικονομικών της Υγείας και ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας “Θετική Φωνή” με την υποστήριξη τηςGilead Sciences, την 1η Δεκεμβρίου, παρουσιάστηκαν δεδομένα από ειδική μελέτη αποτίμησης της οικονομικής αποδοτικότητας της θεραπευτικής διαχείρισης του HIV στην Ελλάδα την περίοδο 2010-2019.
Σύμφωνα με τα δεδομένα, που αναλύθηκαν περαιτέρω στο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας, το μέσο κόστος αντιρετροϊκής θεραπείας σε ονομαστικές τιμές μειώνεται την περίοδο της μελέτης κατά – 6,7%, παρά την κυκλοφορία 10 νέων θεραπειών το ίδιο διάστημα. Επιπλέον, λόγω της αποτελεσματικότητας της φαρμακευτικής διαχείρισης των ατόμων με HIV, εξοικονομούνται πόροι από άλλες μορφές φροντίδας, με το μέσο συνολικό κόστος διαχείρισης του HIV ανά άτομο να βαίνει μειούμενο κατά 25%, από 10.622 ευρώ το 2010 σε 8.003 ευρώ το 2019.
Επιπλέον, το κόστος ανά κερδισμένο έτος ζωής για το 2019 εκτιμάται αρνητικό, ήτοι η θεραπεία είναι και πιο αποτελεσματική και πιο φθηνή σε σχέση με εκείνη του 2010.
Το πιο χαρακτηριστικό, ίσως εύρημα, της μελέτης είναι ότι, ενώ η ζήτηση για φαρμακευτική θεραπεία για το HIV αυξάνεται αναλόγως του αριθμού των ατόμων που διαγιγνώσκονται με τη λοίμωξη, το συνολικό φαρμακευτικό κόστος του HIV ως ποσοστό επί της συνολικής νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης μειώνεται. Δηλαδή, η δαπάνη για τη φαρμακευτική διαχείριση της HIV λοίμωξης δεν συμβάλλει στην αύξηση της νοσοκομειακής δαπάνης, όπως αυτή καταγράφεται την τελευταία δεκαετία.
Έτσι, και οι ασθενείς κατέγραψαν και καταγράφουν καλύτερα αποτελέσματα και το σύστημα απελευθερώνει πόρους για τη διαχείριση άλλων κρίσιμων καταστάσεων υγείας.
Αυτό το υπόδειγμα είναι απολύτως αναγκαίο να διατηρηθεί και στο μέλλον, με τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς του και τη διεύρυνσή του, όπου αυτό κρίνεται σκόπιμο από τις διεθνείς καλές πρακτικές και την επιστημονική γνώση, π.χ. με την ενσωμάτωση προγράμματος για παροχή προ έκθεσης προφυλακτικής θεραπείας PreP σε ομάδες πληθυσμού σε αυξημένο κίνδυνο έκθεσης.
Κλειστός προϋπολογισμός
Ο αριθμός των ατόμων με HIV είναι συγκεκριμένος αν και φυσικά παρουσιάζονται κάθε χρόνο αυξήσεις στον πληθυσμό αυτό, οι οποίες όμως παρακολουθούνται και καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο. Έτσι και η δαπάνη για τη θεραπευτική διαχείριση είναι εξαιρετικά προβλέψιμη.
Παρόλα αυτά ενώ η συγκεκριμένη δαπάνη είναι πολύ συγκεκριμένη και προβλέψιμη, το Υπουργείο Υγείας δεν έχει προχωρήσει στην κατάρτιση ενός συγκεκριμένου κλειστού προϋπολογισμού για τα εν λόγω σκευάσματα. Τα φάρμακα αυτά εντάσσονται στη μεγάλη κατηγορία των νοσοκομειακών φαρμάκων η οποία χρόνο με το χρόνο βαίνει διογκούμενη.
Δυστυχώς λόγω του θεσμικού πλαισίου, η φαρμακευτική θεραπεία για την HIV λοίμωξη επιβαρύνεται δυσανάλογα από τις υποχρεωτικές επιστροφές λόγω της αύξησης της συνολικής νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης.
Ο ορισμός ενός κλειστού, δυναμικού προϋπολογισμού για τη θεραπευτική διαχείριση της HIV λοίμωξης είναι όχι απλώς εφικτός, αλλά και δίκαιος, και θα επιτρέψει τη διασφάλιση της διατήρησης του προτύπου διαχείρισης της λοίμωξης στην Ελλάδα, χωρίς κλυδωνισμούς και εξάρσεις.
