Και ενώ το δεύτερο κύμα της πανδημίας στην Ευρώπη καλπάζει, με την Ελλάδα να μην αποτελεί εξαίρεση, οι θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση της COVID-19 γίνονται περισσότερες και τα σχήματα πιο αποτελεσματικά. Έγινε εξάλλου γρήγορα αντιληπτό από την ιατρική κοινότητα πως η COVID-19 εμφανίζει άμεσες αλλά και απώτερες επιπλοκές πέρα από τους πνεύμονες. Οι διαταραχές της πήξης είναι συχνές με αποτέλεσμα θρόμβωση ή εμβολές (π.χ. πνευμονική εμβολή) σε ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή νόσο, που σχετίζονται με αυξημένη θνησιμότητα.
Τα κορτικοστεροειδή, όπως η υδροκορτιζόνη και η δεξαμεθαζόνη, που έχουν αντιφλεγμονώδη, αντι-ινωτική και αγγειοσυσπαστική δράση, έχουν δείξει σημαντικό όφελος τόσο όσον αφορά στην ελάττωση της θνητότητας, όσο και στην ελάττωση της πιθανότητας διασωλήνωσης σε ασθενείς με μέτριας βαρύτητας η σοβαρή COVID-19. Άλλα φάρμακα που ελαττώνουν τη φλεγμονώδη αντίδραση και ήδη χρησιμοποιούνται σε αυτοάνοσα νοσήματα (όπως το tocilizumab, το anakinra κ.ά.) βρίσκονται υπό αξιολόγηση, σε κλινικές μελέτες που διεξάγονται και στην Ελλάδα. Τη ίδια ώρα, η χορήγηση πλάσματος από αναρρώσαντες ασθενείς που περιέχει αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2 μπορεί να βοηθήσει ασθενείς με μέτριας βαρύτητας ή σοβαρή νόσο.
Στον αντίποδα, χορήγηση φαρμάκων όπως η υδροξυχλωροκίνη ή η χλωροκίνη, που αρχικά είχε δημιουργήσει ελπίδες, φαίνεται μη βοηθά και η χρήση τους έχει εγκαταλειφθεί.
Το remdesivir
Είναι το πρώτο αντιιικό φάρμακο που αποδείχθηκε αποτελεσματικό για την θεραπεία της COVID-19 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ενδείκνυται για τη θεραπεία ενηλίκων και εφήβων ασθενών με COVID-19 πνευμονία που χρήζουν συμπληρωματικού οξυγόνου. Πρόκειται για ένα νουκλεοτιδικό ανάλογο που αναπτύχθηκε από την Gilead, έχει αντιιική δραστηριότητα ευρέος φάσματος τόσο in vitro όσο και in vivo σε ζωικά μοντέλα έναντι πολλαπλών αναδυόμενων ιογενών παθογόνων, συμπεριλαμβανομένων των Ebola, SARS, Marburg, MERS και SARS-CoV-2, του ιού που προκαλεί την COVID-19.
Gilead Sciences Ελλάς και ΙΦΕΤ έχουν υπογράψει Συμφωνία για ευρεία πρόσβαση στη θεραπεία στην Ελλάδα και η ζήτηση καλύπτεται απρόσκοπτα. Δεδομένα από τρεις κλινικές δοκιμές σε νοσηλευόμενους ασθενείς κατέδειξαν με συνέπεια τα κλινικά οφέλη της θεραπείας με remdesivir.
Τον Οκτώβριο, η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) χορήγησε μόνιμη έγκριση στο φάρμακο για να χορηγείται στους ασθενείς που νοσηλεύονται με Covid-19, επιβεβαιώνοντας την υπό όρους έγκριση που του είχε δοθεί τον Μάιο.
Στις αρχές του ίδιου μήνα, η Gilead Sciences και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχαν υπογράψει “Συμφωνία Κοινής Προμήθειας” (Joint Procurement Agreement) για την ταχεία και ισότιμη πρόσβαση στη θεραπεία. Η συμφωνία δίνει τη δυνατότητα στις χώρες της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, καθώς και στο Ηνωμένο Βασίλειο να προμηθευτούν – υπό τον συντονισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – remdesivir τόσο για να καλυφθεί η τρέχουσα ζήτηση όσο και για τη δημιουργία αποθεμάτων. Η Συμφωνία καλύπτει την προμήθεια του remdesivir τους επόμενους έξι μήνες με δυνατότητα επεκτάσεώς της στο μέλλον.
Η Συμφωνία αυτή αντικατάστησε τον μέχρι πρότινος τρόπο προμήθειας μέσω του “Μηχανισμού Στήριξης Έκτακτης Ανάγκης” του οποίου κατέστη δυνατή η προμήθεια remdesivir στα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, κατά το χρονικό διάστημα από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο του 2020.
Η επάρκεια στην Ελλάδα
Ακολούθως η Gilead Sciences Ελλάς και ο ΙΦΕΤ εκ μέρους της Ελληνικής Πολιτείας υπέγραψαν Συμφωνία που εξασφαλίζει την ευρεία πρόσβαση στα κλινικά οφέλη του remdesivir σε κατάλληλους ασθενείς με COVID-19 στη χώρα μας. H ευρεία διάθεση του remdesivir αναμένεται να καλύψει την τρέχουσα ζήτηση αλλά και τις ανάγκες της χώρας σε αποθέματα.
Μέχρι σήμερα, το remdesivir έχει εγκριθεί εξολοκλήρου ή υπό όρους ως θεραπεία της COVID-19 σε περίπου 50 χώρες παγκοσμίως.
Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χορήγησε την υπό όρους άδεια κυκλοφορίας του remdesivir στις 3 Ιουλίου 2020, βάσει των δεδομένων από την τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή ACTT-1 που απέδειξε την κλινική αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του remdesivir για τη θεραπεία ασθενών με COVID-19 πνευμονία, οι οποίοι χρειάζονται συμπληρωματικό οξυγόνο. Η αίτηση υποστηρίχθηκε επίσης από δεδομένα δύο τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του remdesivir σε διάρκεια δοσολογίας πέντε και δέκα ημερών. Η αυξημένη επάρκεια remdesivir θα επεκτείνει την πρόσβαση στο φάρμακο σε επιπλέον κατάλληλους ασθενείς με COVID-19, προσφέροντας τους τη δυνατότητα να αναρρώσουν γρηγορότερα, μειώνοντας έτσι τη νοσοκομειακή διαμονή και τη χρήση πόρων υγειονομικής περίθαλψης.
