Του Δημήτρη Γκάτσιου
Ψυχραιμία. Αποφασιστικότητα. Διπλωματικές κινήσεις. Ενίσχυση των συμμαχιών. Μπροστά στα απανωτά επεισόδια των τουρκικών προκλήσεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, η Αθήνα κινείται σε ένα τετράγωνο μοτίβο στρατηγικής, φέρνοντας στο προσκήνιο αιτήματα, όπως αυτό του εμπάργκο της πώλησης όπλων στη γείτονα, που μπορούν να…πονέσουν τον πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Την ίδια στιγμή, η Άγκυρα δείχνει, με κάθε ευκαιρία, ότι δεν είναι διατεθειμένη να ακολουθήσει τη…συνέχεια και τη συνέπεια στην αποκλιμάκωση. Μετά τη νέα παράνομη Navtex, η γειτονική χώρα προχώρησε σε προαναγγελία ασκήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο για το διήμερο 27 και 28 Οκτωβρίου και, μάλιστα, στον απόηχο της πρότασης του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, για αμοιβαία αναστολή δραστηριότητας στρατιωτικών ασκήσεων σε περίοδο εορτών. Η πρόταση έγινε στο πλαίσιο της τακτικής φθινοπωρινής Συνόδου των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ, που πραγματοποιήθηκε μέσω τηλεδιάσκεψης, με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο να αναδεικνύει τον πλήρη σεβασμό της Ελλάδας στο θεμελιώδη κανόνα της Συνθήκης του ΝΑΤΟ και της Χάρτας των Ηνωμένων Εθνών για την ειρηνική επίλυση οποιασδήποτε διαφοράς, με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Πρόκειται για πάγια θέση της χώρας μας σε αντιδιαστολή με μονομερείς και προκλητικές ενέργειες εκ μέρους της Τουρκίας, όπως οι πλόες ερευνητικού σκάφους και πολεμικών πλοίων εντός περιοχής ελληνικής υφαλοκρηπίδας, καθώς και με την επέκταση της παράνομης NAVTEX ως τις 27 Οκτωβρίου. Οι ενέργειες αυτές αναδεικνύουν αναξιοπιστία προθέσεων εκ μέρους της Τουρκίας για διάλογο, υπονομεύουν τη διαδικασία του μηχανισμού αποκλιμάκωσης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και θίγουν τη συνοχή και την ενότητα της Συμμαχίας. Ο κ. Παναγιωτόπουλος σημείωσε ότι, όσο η Τουρκία συνεχίζει τις προκλητικές της ενέργειες, τις οποίες η Ελλάδα αντιμετωπίζει με ψυχραιμία, καθώς και με πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα και αποφασιστικότητα, δεν πρόκειται να υπάρξουν συζητήσεις.
Συνεχής διεθνοποίηση των ελληνικών θέσεων
Στον απόηχο δύο ορόσημων, της Συνόδου Κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τριμερούς Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναδεικνύει, σε όλους τους τόνους, ότι η παραβατικότητα της Άγκυρας δημιουργεί πολυεπίπεδα προβλήματα, παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο, αμφισβητεί δεσμευτικές διεθνείς συνθήκες και υπονομεύει την περιφερειακή ασφάλεια.
Η κυβέρνηση προετοιμάζεται, έτσι κι αλλιώς, για μία μακρά περίοδο τριβών με τη γείτονα, μετά και τη δήλωση του υπουργού Ενέργειας της Τουρκίας, Φατίχ Ντονμέζ, σύμφωνα με την οποία το Ορούτς Ρέις θα βρίσκεται για ακόμη δύο μήνες για έρευνες στις περιοχές ανατολικά του 28ου μεσημβρινού. Το πόσο θα τραβήξει ακόμα το σκοινί η Άγκυρα μένει να απαντηθεί. Το σίγουρο είναι ότι σε αυτόν το μονόλογο των αμφισβητήσεων, που αγνοεί κάθε μήνυμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και των γειτονικών χωρών, η Αθήνα παραμένει σε ύψιστη ετοιμότητα, μετατρέποντας τη διπλωματία σε ισχυρό όπλο.
Στο πλαίσιο αυτό, κομβική θεωρείται και η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, στην ελληνική πρωτεύουσα. Ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας θα συναντηθεί, τη Δευτέρα, με τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, με τη χρονική συγκυρία να μην είναι καθόλου τυχαία, καθώς η ένταση στα ελληνοτουρκικά, της προσδίδει μεγαλύτερη βαρύτητα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως, της επίσκεψης Λαβρόφ, έχει προηγηθεί ανάρτηση της ρωσικής πρεσβείας στην Ελλάδα, η οποία τόνιζε πως η Μόσχα θεωρεί ακρογωνιαίο λίθο του διεθνούς καθεστώτος των θαλασσών τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. “Η Σύμβαση προβλέπει ρητά το κυρίαρχο δικαίωμα όλων των κρατών για χωρικά ύδατα έως δώδεκα ναυτικά μίλια και ορίζει τις αρχές και τους τρόπους της οριοθέτησης ΑΟΖ. Αυτό αφορά και τη Μεσόγειο”, ανέφερε η ανάρτηση.
Η εργαλειοθήκη
“Η Ελλάδα έχει τη δύναμη, είναι έτοιμη και αποφασισμένη να προασπίσει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα”. Αυτό διαμηνύουν, σε όλους τους τόνους, κυβερνητικά στελέχη. Το ναυάγιο των διερευνητικών επαφών έχει ως αποκλειστικά υπεύθυνη την Τουρκία, ενώ κάθε κύμα αναβάθμισης των προκλήσεων διογκώνει το βαρύ κλίμα που επικρατεί για την Άγκυρα στις Βρυξέλλες. Μία Άγκυρα, η οποία βρίσκεται συνεχώς στο…μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο πλησιάζει ο χρόνος που θα κριθεί η συμπεριφορά της και το ενδεχόμενο της επιβολής κυρώσεων.
“Η ηγεσία της Τουρκίας φαντασιώνεται αυτοκρατορικές πρακτικές με επιθετικές δράσεις, από τη Συρία μέχρι τη Λιβύη, από τη Σομαλία μέχρι την Κύπρο, από το Αιγαίο μέχρι τον Καύκασο. Πότε ζωγραφίζοντας αυθαίρετους χάρτες, πότε υπογράφοντας άκυρα μνημόνια και πότε ψηφίζοντας έωλους εσωτερικούς νόμους για θέματα τα οποία ρυθμίζονται με διεθνείς κανόνες. Κυρίως, όμως, συνοδεύοντας όλα αυτά με απανωτές μονομερείς προκλήσεις, πλαισιωμένες από μία ακραία, επιθετική συχνά ρητορική”, τόνισε, από τη Λευκωσία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η Αθήνα στρέφει το βλέμμα της προς δύο κατευθύνσεις. Από τη μία, υπάρχει η διαρκής παρακολούθηση των τουρκικών κινήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και η απόλυτη επιχειρησιακή ετοιμότητα. Από την άλλη, υπάρχει η ενίσχυση της εργαλειοθήκης των μέτρων που ήδη έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση από το συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων του Αυγούστου, με νέα καθοριστικά μέσα. Όπως αυτό της πρότασης Μητσοτάκη για το εμπάργκο όπλων, που πλήττει τη γεωπολιτική ισχύ της Τουρκίας και ενδεχομένως θα την αναγκάσει να συμμορφωθεί και να ακολουθήσει τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Και όχι μόνο αυτό. Η Ελλάδα έχει ζητήσει να καταγραφούν παραβιάσεις της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης Τουρκίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης. “Δε γίνεται μία χώρα υποψήφια προς ένταξη να γεύεται τα οφέλη της ενιαίας αγοράς, την ίδια ώρα που απειλεί τα ανατολικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να αναστατώνει ολόκληρη τη Μεσόγειο. Αυθαίρετες και παράνομες ενέργειες δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα. Δεν δημιουργείται δίκαιο με παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου”, είναι το μήνυμα που εκπέμπεται.
Κυβερνητικά στελέχη σημειώνουν ότι οι ελληνικές ενέργειες, όπως αυτή του αιτήματος για εμπάργκο όπλων στη γείτονα, άνοιξαν έναν δημόσιο διάλογο στην Ευρώπη, σε πολιτικό επίπεδο. “Για παράδειγμα, το Κόμμα των Πρασίνων στη Γερμανία εξέφρασε τη θέση ότι οι εξαγωγές πολεμικών όπλων στην Τουρκία και ειδικά η παράδοση των υποβρυχίων που έχουν παραγγελθεί θα πρέπει να σταματήσουν άμεσα, καθώς το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό απειλεί τα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ανατολική Μεσόγειο. Γεγονός είναι, επίσης, ότι το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι η κυβέρνηση της χώρας δεν έχει εκδώσει νέες άδειες εξαγωγής κρίσιμων εξοπλισμών, που θα μπορούσε η Τουρκία να χρησιμοποιήσει στο πλαίσιο περιφερειακών στρατιωτικών επιχειρήσεων”, αναφέρουν.
