Το τελευταίο διάστημα, υπάρχει μια αυξημένη ερευνητική δραστηριότητα σχετικά με τη μετάδοση και τις επιπτώσεις της πανδημίας που προκάλεσε ο ιός SARS-CoV-2. Σημαντικό σημείο αναφοράς είναι το περιβάλλον και η αλλοίωση των οικοσυστημάτων του πλανήτη μας.
Δεν είναι η πρώτη φορά που μια ζωονογόνος ασθένεια, απειλεί την ανθρώπινη ζωή. Ο κατάλογος των ασθενειών που έχουν μεταπηδήσει από ζωικό βασίλειο σε ανθρώπους περιλαμβάνει τον ιό HIV, τον Έμπολα, τον Ζίκα, τον Hendra, τον SARS, τον MERS, τη γρίπη των πτηνών και τον COVID-19.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που εστίασε στο θέμα της αλληλεπίδρασης και της επιτακτικής ανάγκης για αλλαγή της παγκόσμιας περιβαλλοντικής κουλτούρας πραγματοποιήθηκε, την Τετάρτη 29 Απριλίου, στο πλαίσιο των πρώτων ψηφιακών εκδηλώσεων του TEDxPatras με τη μορφή των TEDCircles και θέμα το «A Changing World».
Προσκεκλημένοι της ομάδας του TEDxPatras ήταν η Επικεφαλής περιβαλλοντικής πολιτικής, WWF Ελλάς, Θεοδότα Νάντσου και ο Αναπληρωτής Καθηγητής περιβαλλοντικής πολιτικής στο τμήμα Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιου Αιγαίου, Ιωσήφ Μποτετζάγιας.
Έξι σημεία της συζήτησης:
1. Από το 2003 υπάρχουν ιατρικές δημοσιεύσεις που εστιάζουν στον βαθμό επικινδυνότητας που φέρουν οι αγορές και η κατανάλωση άγριων ζώων ως πηγές επιδημιών. Το 2018 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εισήγαγε στα σενάρια αντιμετώπισης επιδημιών, μία ασθένεια που μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο,την ασθένεια Χ. Υπήρχε η γνώση ότι θα συμβεί αλλά ήταν άγνωστο το πότε.
2. Η μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα είναι η ίδια η ανθρωπότητα. Η σημερινή κατάσταση συνδέεται με την παρέμβαση του ανθρώπου στα οικοσυστήματα και τη διατάραξη της βιοποικιλότητας. Με την αποψίλωση των δασών και της ζούγκλας, καταστρέφονται οι βιότοποι του πλανήτη, και τα άγρια ζώα έρχονται πιο κοντά στους ανθρώπινους οικισμούς. Το κυνήγι και η κατανάλωση άγριων ζώων, συχνά απειλούμενων, αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης ασθενειών σε ανθρώπους.
3. Το παρόν κοινωνικό και οικονομικό σύστημα, δεν αναγνωρίζει ούτε τα όρια του πλανήτη μας, ούτε τα φυσικά όρια, ούτε τα όρια της κοινωνίας μας. Βάσει επιστημονικών ερευνών, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της βιομηχανίας, της παραγωγής, της κατανάλωσης, συνολικά της οικονομίας και της κοινωνίας είναι τεράστιο.
4. Εκτός από την καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης στο σύστημα εκπαίδευσης, πρέπει να δημιουργηθούν και οι κατάλληλες υποδομές. Για παράδειγμα, για να χρησιμοποιήσει κανείς ηλεκτρικό αυτοκίνητο, δεν αρκεί η βούληση να το κάνει άλλα είναι απαραίτητοι οι «σταθμοί» για τη φόρτισή του.
5. Η οικονομία είναι ένα ανθρωπογενές σύστημα και δεν λειτουργεί ανεξάρτητα από το φυσικό περιβάλλον. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ εξαιτίας του κορωνοϊού θα είναι χειρότερη από την τελευταία οικονομική κρίση.
6. Για να κατανοήσουμε και να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά στον COVID-19 και σε άλλες νέες μολυσματικές ασθένειες που πιθανότατα θα συναντήσουμε στο μέλλον, είναι επιτακτική ανάγκη οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να ανταποκριθούν άμεσα εντάσσοντας πολιτικές «πλανητικής συνείδησης». Αυτό σημαίνει την ολιστική προστασία της δημόσιας υγείας που περιλαμβάνει την υγεία του φυσικού περιβάλλοντος.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Μποτετζάγιας «δεν χρειάζεται να περιμένουμε να αντιληφθούμε ότι είναι μπροστά μας ο γκρεμός, για να τραβήξουμε το χειρόφρενο, το οποίο παραλύει την οικονομία, παραλύει την καθημερινότητά μας, παραλύει την κοινωνία.» καθώς και σύμφωνα με την κ. Νάντσου «πρέπει να καταλάβουμε ότι η δημόσια υγεία είναι άρρηκτα δεμένη με την υγεία του πλανήτη».
Συντονιστές της εκδήλωσης ήταν η Έλενα Χρονοπούλου και ο Ηλίας Καραχάλιος, μέλη της ομάδας του TEDxPatras. Η συζήτηση είναι διαθέσιμη διαδικτυακά στο κανάλι YouTube του TEDxPatras
Γράφει η Αλεξάνδρα Γούδη, Υπεύθυνη Επικοινωνίας Ομιλητών του TEDxPatras
