Η αρχή έγινε. Το τέλος θα υπάρξει; Πόσο εφικτή είναι η εφαρμογή όλων όσων προβλέπει ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για τη μελέτη ανάπλασης του παραλιακού μετώπου;
Από την παρουσίασή του ήταν σαφές ότι η επίτευξη των στόχων έχουν ορισμένες βασικές προϋποθέσεις.
>Κυρίαρχη είναι η υπογειοποίηση της σιδηροδρομικής γραμμής από τον Αγιο Διονύσιο μέχρι τον Άγιο Ανδρέα. Ο Δήμος τη θεωρεί δεδομένη και αυτονόητη. Η κυβέρνηση όχι. Εκ των προτέρων ο Δήμος Πατρέων, αλλά και σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο της πόλης, γνωρίζουν ότι το πλάνο σκοντάφτει στην έλλειψη χρημάτων που οδήγησε την κυβέρνηση στην επιλογή επίγειας χάραξης. Ή τουλάχιστον να προσπαθεί να την επιβάλει.
>Επίσης συμπεριλαμβάνεται και η προϋπόθεση κατεδάφισης του παλιού κτιρίου υπηρεσιών λιμένα που επίσης αποτελεί διαδικασία με μεγάλο κόστος, αλλά πουθενά δεν προβλέπεται ποιος κι αν πληρώνει.
>Τρίτο ερώτημα, καθοριστικής σημασίας, αφορά στο ότι η χρηματοδότηση του έργου ανάπλασης αναμένεται μέσω της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, στην οποία ουδέν αίτημα έχει υποβληθεί ακόμα, ούτε όμως και σε συνεννόηση μαζί της συντάχθηκε ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, ώστε να αναπτυχθεί σε ένα ρεαλιστικό πλαίσιο και να μην καταλήξει έκθεση ιδεών και σχέδιο επί χάρτου.
Από τα ανωτέρω γεννάται έντονος προβληματισμός, όχι με τι θα θέλαμε, αλλά τι μπορούμε. Σύμφωνα με την παρουσίαση που έγινε στην πρόσφατη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου της Πάτρας, αλλά και ό,τι αναφέρεται στην ενότητα «Οροι και παράμετροι του Σχεδιασμού, στην παράγραφο «Α» με τίτλο: «Οι αρχές οργάνωσης του εγκεκριμένου ΓΠΣ», προβλέπεται αφενός μεν η υπογειοποίηση του τρένου, αφετέρου η διάνοιξη άλλης λεωφόρου αντί της Ηρώων Πολυτεχνείου. Το περίφημο Σχέδιο Καραμανλή:
ΝΕΟΣ ΔΡΟΜΟΣ
Συγκεκριμένα αναφέρεται:
1. Υπογειοποίηση τμήματος της Σιδηροδρομικής Γραμμής με αντισταθμιστικό όφελος την αναβάθμιση / αξιοποίηση της υπέργειας ζώνης. Μάλιστα εδώ επισημαίνεται η πολεοδομική αναδιάρθρωση συνοικιών από Καστελλόκαμπο μέχρι Νόρμαν, που αναφέρεται στο ΓΠΣ του 2011 και προβλέπει «βύθιση σιδηροδρομικής γραμμής και ανάπτυξη γραμμικού πρασίνου, πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων.
2. Στη μετατροπή της Καραμανλή σε λεωφόρου ώστε να αποκλειστεί η κίνηση των οχημάτων στο τμήμα αυτό της παραλιακής οδού και μεταφορά της βασικής αστικής αρτηρίας ως συνέχεια της Κανελλοπούλου από την οδό Ηρώων Πολυτεχνείου στην Καραμανλή.
3. Ξήλωμα περίφραξης σε όλο το μήκος της λιμενικής ζώνης, εκτός της έκτασης του νέου λιμένα και όπου τοπικά επιβάλλεται για λόγους εύρυθμης λειτουργίας της λιμενικής δραστηριότητας.
4. Οργάνωση της παραλιακής λιμενικής ζώνης με απελευθέρωση του μεγαλύτερου τμήματος του υπάρχοντος λιμανιού και απόδοσή του ως Ανοιχτού Κοινόχρηστου Χώρου.
5. Απελευθέρωση της προβλήτας Γούναρη από το παλαιό κτίριο Διοίκησης του ΟΛΠΑ, με προαπαιτούμενη την κατεδάφιση του κτιρίου και τη δημιουργία ενός νέου τοπόσημου της πόλης, (προβλέπεται κτίριο πολιτισμού και τεχνών).
ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΙ ΑΙΤΗΜΑ
Ο ενδεικτικός προγραμματικός προϋπολογισμός για την εκπόνηση όλων των εργασιών, όπως επακριβώς αναφέρεται στο τεύχος του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ανέρχεται περίπου σε 34 εκ. ευρώ.
Παράλληλα, υπάρχει και η πρόβλεψη για την αμοιβή της μελέτης που θα γίνει από τον μελετητή ο οποίος θα κερδίσει τον διαγωνισμό και θα αναλάβει την ευθύνη του έργου. Η αμοιβή αυτή διευκρινίζεται ότι μπορεί να συμφωνηθεί σε διαπραγμάτευση και υπολογίζεται στα 3.473.386,40 ευρώ, μαζί με ΦΠΑ.
Αναφορικά με τον τρόπο χρηματοδότησης εκτέλεσης του έργου ξεκαθαρίστηκε στο χθεσινό ρεπορτάζ της «Π» ότι αυτή θα προέλθει από το επόμενο χρηματοδοτικό πρόγραμμα 2020 – 2024 διαμέσου της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Η οποία θα κληθεί να εντάξει το έργο στο παραπάνω πρόγραμμα. Μέχρι σήμερα δεν έχει σταλεί σχετικό αίτημα, κάτι που θα γίνει εντός του επόμενου χρονικού διαστήματος.
ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Πάντως, επιγραμματικά οι στόχοι για το παραλιακό μέτωπο είναι:
>Επανένταξη του διαχωρισμένου σήμερα θαλάσσιου μετώπου στον υπόλοιπο αστικό ιστό της πόλης.
>Δημιουργία ενός άρτια λειτουργικού χώρου που θα έχει κοινόχρηστο χαρακτήρα.
>Κάλυψη των αναγκών των μονίμων κατοίκων για ελεύθερους ανοιχτούς κοινόχρηστους χώρους, με πάρκα, πράσινο.
>Ανάδειξη της ιστορικότητας του χώρου, εντάσσοντας στον σχεδιασμό διατηρητέα κτίρια και μνημεία.
>Αναβάθμιση του περιβάλλοντος στο μέτωπο της πόλης ώστε να προβληθεί η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της Πάτρας.
Αποκλεισμός κίνησης οχημάτων στην Ηρώων Πολυτεχνείου από Τερψιθέας έως Κανελλοπούλου.
>Αξιοποίηση της Νότιας Λιμενολεκάνης για Ναυταθλητισμό, πλωτές κατασκευές.
>Χρήση καινοτόμων, ποιοτικών και ανθεκτικών υλικών φιλικών στο περιβάλλον.
>Εφαρμογή αρχών αειφορίας για εξοικονόμηση ενέργειας και βιοκλιματική λειτουργία αστικών υπαίθριων χώρων.
>Αυτόνομη διακίνηση και διαβίωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
>Εφαρμογή νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας, φιλικών στους πολίτες-χρήστες.
Η περιοχή της Μελέτης
Η συνολική περιοχή της μελέτης αφορά 330 στρέμματα του παραλιακού μετώπου της Πάτρας. Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει:
1. Τα τμήματα θαλασσίου μετώπου που παραχωρηθήκαν από το ελληνικό δημόσιο στον Δήμο Πατρέων για χρήση, διαχείριση και εκμετάλλευση για 99 χρόνια.
2. Το τμήμα που ορίζεται δυτικά της οδού Αώου έως την Ακτογραμμή και από την οδό Τερψιθέας έως την Κανελλοπούλου.
3. Το τμήμα του θαλασσίου μετώπου στο οποίο υπάρχει ακόμα λιμενική δραστηριότητα, δηλαδή το τμήμα από την προβολή του σιδηροδρομικού σταθμού της Αγίου Νικολάου έως την οδό Θεσσαλονίκης, και αυτό προκειμένου ο σχεδιασμός να είναι ενιαίος και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον όταν μεταφερθούν όλες οι εγκαταστάσεις του λιμένα στο νέο λιμάνι.
4. Τα ανάντη και κατάντη πεζοδρόμια των οδών Ηρώων Πολυτεχνείου – Οθωνος Αμαλίας – Ακτής Δυμαίων στην προβολή της περιοχής μελέτης
Εξαιρούνται από την μελέτη προσχεδίων και κατ’ επέκταση την προμελέτη, άρα και οριστική μελέτη και μελέτη εφαρμογής :
1. Το προαναφερόμενο εδαφικό τμήμα από τον σιδηροδρομικού σταθμού της Αγίου Νικολάου έως την οδό Θεσσαλονίκης, λόγω συνεχιζόμενης λιμενικής δραστηριότητας
2. Το τμήμα του θαλασσίου μετώπου όπου υπάρχει η σημερινή Μαρίνα.
3. Το τμήμα στο ύψος της Γούναρη όπου προτείνεται η κατασκευή ενός τοπόσημου. Εκεί δηλαδή που σήμερα υπάρχει το πρώην λιμεναρχείο που προτείνεται να κατεδαφιστεί
Πιο αναλυτικά, αυτό στο οποίο στοχεύει ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός είναι να υπάρξει αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση του θαλασσίου μετώπου. Και συγκεκριμένα αναφέρεται στο τεύχος που εγκρίθηκε από το δημοτικό συμβούλιο:
«Στόχος είναι ένας άρτια λειτουργικός κοινόχρηστος χώρος. Να επανενταχθεί στον αστικό ιστό της πόλης και να προσδώσει στην Πάτρα νέα χαρακτηριστικά, προβάλλοντας και συγχρόνως αναδεικνύοντας, την ιστορικότητα του χώρου του παλαιού λιμένα, την φυσιογνωμία και την αρχιτεκτονική της πόλης, τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ανάντη ευρύτερης περιοχής ( Ι.Ν. Αγίου Ανδρέα, διατηρητέα κτίρια και μνημεία που είναι συνδεδεμένα με την εξέλιξη του λιμένα και γενικότερα της πόλης, κ.λπ.) ώστε να αποτελέσει το θαλάσσιο μέτωπο, σημείο αναφοράς κατοίκων και επισκεπτών.
Στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό γίνεται ξεχωριστή αναφορά στην χωροθέτηση Μαρίνας. Ο δήμαρχος Πατρέων Κώστας Πελετίδης μίλησε στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου για τουριστική μαρίνα σύγχρονη. Στο τεύχος του διαγωνισμού αναφέρεται:
Νέα Μαρίνα
1) Η Μαρίνα χωροθετήθηκε αρχικά μέσα στον χερσαίο χώρο του Λιμένα το 1981 ( ΦΕΚ 652/Β/1981) από την οδό Λευκωσίας έως την οδό Σοφοκλέους. Με σκοπό την εξυπηρέτηση αποκλειστικά και μόνο τουριστικών πλοίων
2) Το 1996 με την υπ’ αρίθμ. 533268/ 9-9-1996 κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Εμπορικής Ναυτιλίας (ΦΕΚ 850/Β/13-9-1996 ) χωροθετήθηκε εκ νέου από την προέκταση της οδού Πέντε Πηγαδίων μέχρι την εκβολή του Μειλίχου, για την εξυπηρέτηση μόνο πλοίων και πλοιαρίων αναψυχής και ναυταθλητικών σκαφών και λεμβών
3) Στην παραχώρηση του 2018 από το Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς αντάλλαγμα στον Δήμο Πατρέων, τμημάτων του θαλασσίου μετώπου, για χρήση – διαχείριση – εκμετάλλευση για 99 χρόνια περιλαμβάνεται και η Μαρίνα.
Η σημερινή Μαρίνα, εφόσον χωροθετήθηκε εντός της παλαιάς λιμενικής ζώνης ήταν υπό την ευθύνη του Υπουργείου Ναυτιλίας. Hδη τηρείται η διαδικασία για την άμεση αποξήλωση των κατεστραμμένων προβλητών και προωθείται η σύνταξη μελέτης για την επισκευή και αποκατάσταση αυτών που μπορούν διατηρηθούν. Για να χωροθετηθεί ως τουριστικός λιμένας από τη Διεύθυνση Τουριστικών Λιμένων του Υπουργείου Τουρισμού, επιβάλλεται να τηρηθούν όσα προβλέπονται από την υπ’ αρίθμ. 11214/2012 υπουργική απόφαση
(ΦΕΚ 2339/Β/21- 8 -2012), άρα δηλαδή να υποβληθεί σχετικό νέο αίτημα από τον Δήμο Πατρέων. Γεγονός που επίσης προϋποθέτει χωροθετήσεις, συμπεριλαμβανομένου του προγραμματικού σχεδίου, καθώς και εκπόνηση μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων νομιμοποίησης έργων. Γενικώς, δηλαδή, μια γραφειοκρατική διαδικασία σε ξεχωριστό επίπεδο.
Η δημοτική αρχή βέβαια δηλώνει ότι σκοπεύει να φτιάξει μια νέα μαρίνα αλλά δεν έχει ξεκαθαρίσει εάν ο στόχος της συμβαδίζει με μια υποδομή για μέγκα γιοτ που προτείνουν άνθρωποι του ιστιοπλοϊκού χώρου.
