Υπάρχουν κάποιες στιγμές στην ιστορική διαδρομή ατόμων αλλά και λαών που πρέπει, κατά τον ποιητή, να ειπωθεί το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο Όχι. Και φαίνεται από την αρχή αυτός που είναι έτοιμος να το πει. Αυτός που ηθικά και ψυχολογικά είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της μοίρας, αποδεχόμενος το βάρος της ιστορικής ευθύνης που του αναλογεί, σε σχέση πάντα με το ατομικό ή συλλογικό παρελθόν και μέλλον. Πάνω στις γραμμές τούτες ρίχνει βαριά σκιά η σοβαρή κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο, με τον τουρκικό επεκτατισμό και ιμπεριαλισμό να διεκδικεί απροκάλυπτα όλο τον ενεργειακό πλούτο που πιθανώς βρίσκεται κάτω από τα νερά της Μεσογείου. Μια επιθετική πολιτική αναβίωσης σε μικρογραφία μιας νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από την ίδρυση του νέου Τουρκικού Κράτους. Μια πολιτική κατάληψης ζωτικού χώρου από γειτονικές χώρες, κυρίως το Αιγαίο, που θα διασφάλιζε την εξάπλωση, γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά, ενός ραγδαία αυξανόμενου πληθυσμιακά έθνους. Ανεξάρτητα από την έκβαση της κρίσης, η κρισιμότητα των στιγμών, που ενδεχομένως θα επηρεάσουν το μέλλον της περιοχής μας και της χώρας μας για πολλές δεκαετίες, αναμοχλεύουν αναστοχασμούς και προβληματισμούς για το τι εγένετο και όχι τι μέλει γενέσθαι.
Κυριακή μεσημέρι, ήλιος ζεστός εν τω μέσω του Δεκεμβρίου, και τα πλήθη έχουν γεμίσει ασφυκτικά τα παραλιακά εστιατόρια. Παρελαύνουν ογκώδη τζιπ, ένα πολύχρωμο πλήθος βυθισμένο σε μια ευωχία μοναδική. Αν γινόσουν λάθρος ωτακουστής, ένιωθες ανάμικτα συναισθήματα. Από ιστορικές αναλύσεις και πολιτική ιστορία έως το ποδόσφαιρο. Απούσα πάντως κάποια αγωνία, ή τουλάχιστον κάποια έκδηλη ανησυχία, για τη βοή των επερχόμενων γεγονότων. Ο επισκέπτης θα πίστευε ότι βρίσκεται σε σκανδιναβική χώρα, που έχει επιλύσει τα βασικά οικονομικά προβλήματα, έχει οικοδομήσει ένα κράτος με ισχυρές δομές, φιλικό στον πολίτη και οι πολίτες του απολαμβάνουν τα οφέλη μια ευημερίας που δημιουργήθηκε από την οικονομική ανάπτυξη. Η εικόνα δεν παραπέμπει σε χώρα με βαριά χρεοκοπία, με μοναδικότητα την εφαρμογή τριών μνημονίων. Ένας πλούτος υπερβολικός για τα δεδομένα του οικονομικού μεγέθους του ΑΕΠ της χώρας, που αδυνατεί να διαθέσει σοβαρό ποσοστό του ΑΕΠ στην παιδεία της.
Η μεταπολιτευτική Ιστορία μας μοιάζει με φαρσοκωμωδία. Η γενικευμένη φοροδιαφυγή, η καπιταλιστική ανάπτυξη με δάνεια από τις τράπεζες των επενδυτών, η πολιτιστική εισαγωγή του κιτς, με αποκορύφωμα τα «μπουζουξίδικα», η διαπλοκή εξουσίας και ΜΜΕ, ο χρηματισμός κρατικών λειτουργών, η έλλειψη κάθε προγραμματισμού σε βασικούς τομείς του κράτους, το ρουσφέτι ως κατάλοιπο τεσσάρων αιώνων Τουρκοκρατίας, η κατασπατάληση των επενδυτικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων, οδήγησαν την Ελλάδα σε δραματική οικονομική και κοινωνική καθυστέρηση, σε πλήρη απαξίωση και διάβρωση των θεσμών και, κυρίως, σε αδυναμία να πρωταγωνιστήσει στο παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό γίγνεσθαι, μετά το 1990, με την εισβολή της Παγκοσμιοποίησης στον πλανήτη. Μια χώρα με πνευματική αιμορραγία, που τροφοδοτεί επιστημονικά και καλλιτεχνικά τις παραδοσιακές υπερδυνάμεις, που συνέβαλαν στη χρεοκοπία της αποφασιστικά.
Μοιραίοι και άβουλοι αντάμα, προσμένουμε όλοι ένα θαύμα, Επιμηθείς όπως πάντα στις κρίσιμες ιστορικές καμπές του βίου μας, με ανημπόρια του κράτους οικονομική, ενώ πλείστοι ιδιώτες απολαμβάνουν πλούτο Κροίσου. Και το παιχνίδι της εξουσίας, ενώ οι Σειρήνες του πολέμου ηχούν, να αποτυπώνεται στις επιχειρήσεις κάθαρσης και καθαρμού της κολασμένης πλατείας, με φρικαλέα βαναυσότητα και βία, στην καθημερινή μιντιακή χειραγώγηση του δελτίου ειδήσεων, αποκρύπτοντας τη χάραξη του 28ου Παράλληλου, ήτοι τον ακρωτηριασμό του εθνικού κορμού, με τις συνακόλουθες συνέπειες του γεγονότος.
Και, όπως θα έλεγε ο Αλεξανδρινός, οι άρχοντες ταραγμένοι, με συσκοτισμένο Νου, τρέχουν να προλάβουν να κινήσουν τα πιόνια στη διεθνή σκακιέρα, μήπως περισώσουν τουλάχιστον το βασιλιά ή τη Βασίλισσα.
* Ο Ανδρέας Αθ. Λάζαρης είναι Διδάκτωρ Νέας Ελληνικής Φιλολογίας, Θεωρίας της Λογοτεχνίας και Ερμηνείας των Κειμένων – Ποιητής.
