Τρόμος στην Τουρκία: Λίρα και κόκκινα δάνεια γονατίζουν την οικονομία

Φρένο έχει μπει στις προσπάθειες να καθαρίσουν οι ισολογισμοί τραπεζών και επιχειρήσεων της Τουρκίας από μεγάλα δάνεια, πολλά από τα οποία είναι κόκκινα, θέτοντας σε κίνδυνο την ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας.

Το αδιέξοδο οφείλεται στην αδράνεια που δείχνουν οι τράπεζες και οι εταιρείες που έχουν πάρει δάνεια να λάβουν δραστικά μέτρα ώστε να γίνει αναδιάρθρωση χρέους, σύμφωνα με πληροφορίες τραπεζιτών της γειτονικής χώρας που επικαλείται το Reuters. Επίσης, η Αγκυρα δεν έχει ακόμη παρουσιάσει το δικό της σχέδιο για την αναδιάρθρωση των χρεών αυτών. Οι κλάδοι που επηρεάζονται περισσότερο είναι ο κατασκευαστικός, των ακινήτων και της ενέργειας. Οπως εκτιμάται, επιχειρήσεις των κλάδων αυτών δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν χρέη ύψους 20 δισ. δολαρίων, αν και το ποσό αυτό μπορεί να αποδειχτεί ότι είναι υψηλότερο.

Το βασικό πρόβλημα, σύμφωνα με τις πηγές του Reuters, είναι ότι ούτε οι τράπεζες ούτε οι εταιρείες με τα υψηλά χρέη θέλουν να προχωρήσουν σε δραστικές λύσεις για την αναδιάρθρωση χρεών, καθώς ελπίζουν ότι η οικονομία θα ανακάμψει οδηγώντας σε βελτίωση των συνθηκών.

Αυτό το διάστημα, και κυρίως λόγω της κόντρας με τις ΗΠΑ που ξεκίνησε από το 2018 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, η Τουρκία αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές προκλήσεις. Η μεγαλύτερη από αυτές είναι η εξασθένηση της λίρας απέναντι του δολαρίου, που έχει εκτοξεύσει στα ύψη τον πληθωρισμό.

Η ισοτιμία της λίρας απέναντι στο δολάριο έχει υποχωρήσει ξανά στα επίπεδα των 5,7 λιρών για κάθε ένα δολάριο κάνοντας πολύ πιο δύσκολη την αποπληρωμή δανείων – και ιδιαίτερα των δανείων σε συνάλλαγμα. Τα τελευταία δύο χρόνια η λίρα έχει υποχωρήσει κατά 40% έναντι του δολαρίου, οδηγώντας τον πληθωρισμό στο 19% και  πολλά δάνεια που έχουν συναφθεί σε δολάρια, στο κόκκινο.

330 δισ. χρέη

Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με στοιχεία της Αγκυρας, το 2018 τα χρέη νοικοκυρών και επιχειρήσεων σε ξένο νόμισμα άγγιζαν τα 330 δισ. δολάρια. Από το ποσό αυτό το 65% το χρωστούσαν επιχειρήσεις. Πρόκειται για πολύ υψηλό ποσοστό, αφού το ΑΕΠ της Τουρκίας ανήλθε το 2018 σε περίπου 770 δισ. δολάρια.

Αυτό συνέβη επειδή μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 που τα επιτόκια του δολαρίου μηδενίστηκαν, οι τουρκικές τράπεζες βρήκαν την ευκαιρία να εκμεταλλευθούν το φθηνό αυτό χρήμα σπεύδοντας να δανειστούν δολάρια για τις ίδιες και να δανείσουν έπειτα σε αμερικανικό νόμισμα εγχώριες επιχειρήσεις.

Το υπουργείο Οικονομίας της Τουρκίας ανέφερε σε ερώτηση του Reuters ότι οι τράπεζες της χώρας δεν έχουν καταλήξει ακόμη σε συμφωνία για το μοντέλο αντιμετώπισης της κατάστασης, αλλά και πως οι προσπάθειες αναδιάρθρωσης συνεχίζονται. Η Αγκυρα έχει αναφέρει ότι δεν προτίθεται να χρηματοδοτήσει απευθείας τη σωτηρία κάποιας εταιρείας, αλλά διατηρεί την εξουσία να επηρεάσει τις διαδικασίες αναδιάρθρωσής της.

Μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις τις αντιμετωπίζει ο κατασκευαστικός κλάδος. Εκεί υπάρχει το μείζον ζήτημα ότι έχουν μειωθεί ή κοπεί οι ταμειακές ροές επειδή έχει μπει φρένο στη σχετική δραστηριότητα. Επιπλέον οι κατασκευαστικές εταιρείες δεν μπορούν να συμφωνήσουν με τις τράπεζες για την αξία ημιτελών ακινήτων ή ακινήτων όπως καταστήματα, κατοικίες και εμπορικά κέντρα που έχουν παραμείνει άδεια. Για τον λόγο αυτό ούτε οι εταιρείες αυτές ούτε οι τράπεζες θέλουν να προχωρήσουν σε πωλήσεις τέτοιων στοιχείων ενεργητικού που ιδανικά θα μπορούσαν να μειώσουν τα χρέη τους. Αντίθετα, ο κλάδος της ενέργειας, για παράδειγμα, δεν έχει τόσο μεγάλο πρόβλημα, επειδή οι εταιρείες αυτές εξακολουθούν να έχουν αυξημένες ταμειακές ροές από τις υπηρεσίες που παρέχουν στους πελάτες τους.