Η Παγκαλαβρυτινή Ένωση, σε συνεργασία με τον Πανοσιολογιότατο Ηγούμενο π. Ιερώνυμο Κάρμα και την Μοναστική Κοινότητα της Ιστορικής Ιεράς Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου, υπό την αιγίδα και τη στήριξη του δήμου Καλαβρύτων, εορτάζει και τιμά το Σάββατο, 22 Ιουνίου, την επέτειο της Μάχης του Μεγάλου Σπηλαίου κατά του Ιμπραήμ Πασά και της στρατιάς του, η οποία διεξήχθη την 24η Ιουνίου 1827 και υπήρξε νικηφόρα για τους Έλληνες, αναπτερώνοντας το ηθικό των Αγωνιστών απέναντι στον μέχρι τότε ανίκητο Ιμπραήμ και ήταν καθοριστική για την ολοκλήρωση του αγώνα της Παλιγγενεσίας και την απελευθέρωση του Γένους από την τετρακοσιόχρονη δουλεία.
Το πρόγραμμα των επετειακών εκδηλώσεων έχει ως εξής:
ΣΑΒΒΑΤΟ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ
Μέρος πρώτο
9π.μ. – 9.15π.μ.: Γενική προσέλευση επισήμων και κό-σμου
10.15π.μ.: Ολοκλήρωση της Θείας Λειτουργίας προε-ξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καλα-βρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβροσίου στο Καθολικό της Ιεράς Μονής, στον ιστορικό Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
10.20π.μ.: Παρουσίαση του ομιλητή από τον Πρόεδρο Παγκαλαβρυτινής Ενώσεως κ. Δημήτριο Βαρβιτσιώτη
10.25π.μ.: Εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από τον παλαίμαχο δημοσιογράφο κ. Ιωάννη Αγαπητό με θέμα «Οι λεβέντες των καλαβρυτινών βουνών»
10.45π.μ.: Χαιρετισμός Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβροσίου και εκπρο-σώπων Αρχών
10.50π.μ.: Προσφορά φιλεμάτων στον χώρο υποδοχής της Ιεράς Μονής με την ευγενή χορηγία του Καθηγου-μένου της Ιεράς Μονής, Αρχιμανδρίτου Ιερωνύμου και της Μοναστικής Κοινότητας
Μέρος δεύτερο
11.15π.μ.: Προσέλευση επισήμων στον προαύλιο χώρο της Ιεράς Μονής όπου και θα ακολουθήσει η αναπαρά-σταση
11.25π.μ.: Βράβευση απογόνων Αγωνιστών του 1821 – Απονομή βραβείων Μαθητικού Διαγωνισμού Ζωγρα-φικής 2019
11.40π.μ.: Αναπαράσταση της προετοιμασίας και της μάχης του Μεγάλου Σπηλαίου κατά του Ιμπραήμ, από τη Διασυλλογική Ομάδα Θεάτρου της Παγκαλαβρυτι-νής Ενώσεως
12.20μ.μ.: Τιμητική διέλευση οργανωμένων τμημάτων αρματωμένων φουστανελοφόρων και ιππικού από τους συμμετέχοντες συλλόγους
12.35μ.μ.: Τιμητική απόδοση χορευτικών τμημάτων από χορευτικές ομάδες Καλαβρυτινών και άλλων συλ-λόγων
1μ.μ.: Παράθεση κοινού γεύματος στο «Grand Sallet»
Μέρος τρίτο
7μ.μ.: Η παρέλαση των αρματωμένων (θα ξεκινήσει από τον ιστορικό σταθμό τού Οδοντωτού και θα κατα-λήξει στην κεντρική πλατεία των Καλαβρύτων)
8μ.μ.: Παρουσίαση χορευτικών συγκροτημάτων και η βραδιά θα ολοκληρωθεί με τραγούδια και χορούς από τους Ομίλους Αρματωμένων και τα χορευτικά συγκρο-τήματα
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ
Από τις αρχές του 1827 βρισκόταν σε εξέλιξη μια εκστρατεία του Ιμπραήμ σε όλη την έκταση της βορειο-δυτικής Πελοποννήσου, με στόχο τη δήλωση υποταγής των κατοίκων (προσκύνημα). Ο Αιγύπτιος στρατάρχης είχε αυτή τη φορά υιοθετήσει μια πιο ήπια τακτική σε σχέση με τις προηγούμενες επιχειρήσεις του, κατά τις οποίες κατέφευγε σε εκτεταμένες σφαγές, λεηλασίες, εμπρησμούς, αιχμαλωσίες και καταστροφή των υπο-δομών, προκειμένου να εξασφαλίσει την εξαφάνιση κάθε επαναστατικής εστίας. Οι δηλώσεις υποταγής του πληθυσμού (προσκυνόχαρτα) στέλνονταν στην Κωνσταντινούπολη ώστε να παρουσιαστούν από τον Σουλτάνο στις Μεγάλες Δυνάμεις (που προετοί-μαζαν συμφωνία για τον τερματισμό της αιματοχυσί-ας και την επιβολή της ανεξαρτησίας της Ελλάδας) ως απόδειξη πως η ελληνική επανάσταση είχε κατανικη-θεί και ουδέν ζήτημα πλέον προς επίλυση υπήρχε. Έως τα μέσα του έτους όλο και περισσότερες επαρχίες εί-χαν δεχθεί να υποταχθούν, προκειμένου να αποφύ-γουν τη σφαγή, ενώ ο μόνος οπλαρχηγός που είχε κα-ταφέρει να αντιστέκεται ακόμη στο σχέδιο του Ιμπραήμ ήταν ο Κολοκοτρώνης. Χωρίς την επίσημη στήριξη της ελληνικής διοίκησης, ο «Γέρος του Μοριά» είχε πετύχει να αναπτύξει ένα ευρύ αντιστασιακό δί-κτυο και με ένα συνδυασμό απειλών («φωτιά και τσε-κούρι στους προσκυνημένους»), νουθεσιών, παρο-τρύνσεων και καταφυγής στο πατριωτικό φιλότιμο των πληθυσμών, διατηρούσε ενεργή την επαναστατική δραστηριότητα.
Στις 17 Ιουνίου 1827 ο Ιμπραήμ έφτασε στην περι-οχή των Καλαβρύτων με 13.000 στρατό μαζί με το Νενέκο επικεφαλής 2.000 «προσκυνημένων» και στρατοπέδευσε στη θέση «Σάλμαινα», κοντά στο χω-ριό Βυσωκά (Σκεπαστό). Σκοπός του ήταν η κατάληψη της Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου, στην οποία είχαν βρει καταφύγιο πάρα πολλοί άμαχοι. Οι πατέρες της Μονής αντιλαμβανόμενοι τον κίνδυνο ζήτησαν βοή-θεια από τον Κολοκοτρώνη που βρισκόταν στην Κορινθία. Μόλις πήρε το μήνυμα των εγκλεί-στων, ο Κολοκοτρώνης έσπευσε να διατάξει το Ν. Πε-τμεζά να κατευθυνθεί στη Μονή με 600 μαχητές, ενώ απέστειλε τον προσωπικό του υπασπιστή Φωτάκο να τον συνδράμει με ακόμη 100 άνδρες. Στις ανωτέρω δυ-νάμεις ενώθηκαν, επιπλέον, τα σώματα του Γενναίου, του Πλαπούτα, του Βασ. Πετμεζά και του Παναγή Νο-ταρά. Τους υπερασπιστές ενίσχυσαν ακόμη 100 μονα-χοί με αρχηγό τον Γεράσιμο Τορολό, πρώην Ηγούμενο της Μονής, καθώς και οι άνδρες των Νικολάου Φρα-γκάκη και Ανδρέα Σαρδελιάνου με τον τελευταίο να φονεύεται κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Στις 19 Ιουνίου ο Αιγύπτιος αρχιστράτηγος απεύθυνε επιστο-λή προς την ηγεσία της Μονής, με την οποία, προσφέ-ροντας σημαντικά ανταλλάγματα, ζητούσε την υπο-ταγή των μοναχών, οι οποίοι όπως αναμενόταν αρνή-θηκαν. Στις 21 Ιουνίου ο Ιμπραήμ αναγκάστηκε να στείλει και δεύτερη επιστολή προς το Μέγα Σπήλαιο, προσπαθώντας με απειλές να «συνετίσει» τους μονα-χούς.
Η επιστολή είχε ως εξής:
«Ευγενέστατε ηγούμενε και επίλοιποι παπάδες και κα-λόγεροι Μεγάλου Σπηλαίου.
Σας σημειώνω ότι είμεθα φερμένοι με τον υψηλότατον Ιμβραήμ Πασάν αφέντη μας εις κάμπον Καλαβρύτων εδώ και τέσσαρες ημέρες προτηνότερα και έχομεν με-γάλας ορδινίας και ετοιμασίας δια την πολιορκίαν μο-ναστηρίου Μεγάλου Σπηλαίου. Και ως τάχυ προσμέ-νομεν να μας έλθουν και τόπια και αι μπόμπες και αρ-κετά σύνεργα δια μήνες και έπειτα από μία ή και δύο ημέρας να ρίξωμεν τα ορδιά μας περί πολιορκίας του μοναστηρίου, εις αυτά τα μέρη δια τούτο σας φανερώ-νω ότι να λυπηθήτε το μοναστήρι σας να μην τύχη και χαλάση και ο,τι εις τον άλλον καιρόν δεν εχάλασε μην τύχη και χαλάση: και τώρα μάλιστα οι πλέον άγνωστοι (οι αμαθέστεροι) από λόγου σας ήρθαν και προσεκύ-νησαν τον αφέντη μας και εγλύτωσαν τα χωριά τους και τόσον λαό και την ζωήν τους και το πράγμα τους. Λοιπόν του λόγου σας είσθε γνωστικότεροι από εκεί-νους και θέλει στοχασθήτε το κάθε πράγμα καλλίτερα. Παρά πάνω δεν σας γράφω, θέλει πληροφορηθήτε και από το γράμμα του φίλου μου του Φωτήλα, θέλει σας συμβουλεύση ο ίδιος. Ηγούμενε, θέλει στοχαστής ετούτο το κίνημα των Ρωμαίων δεν θέλει εύγει σε κε-φάλι. Λοιπόν σαν φρόνιμος οπού είσαι στοχάσου βαθειά πως δεν ευρίσκεις καλό τέλος και θα είσαι νικημέ-νος θέλεις εξεύρη ότι αυτό όπου σας γράφω, το γράφω με του υψηλοτάτου αφέντη μας τον ορισμόν και να με αποκριθήτε εις τα όσα σας γράφω.
Σάμη Εφέντης. Σεγνεζτίπ εφέντης, τη 21η Ιουνίου 1827»
Την επόμενη μέρα οι Μοναχοί, αφού συσκέφτη-καν, απάντησαν με επιστολή που έστειλαν τα εξής:
«Υψηλότατε αρχηγέ των Οθωμανικών αρμάτων, χαίρε.
Ελάβαμεν το γράμμα σου και είδομεν τα όσα γράφεις, ηξεύρομεν πως είσαι εις τον κάμπον των Καλαβρύτων πολλάς ημέρας και ότι έχεις όλα τα μέσα του πολέμου. Ημείς δια να προσκυνήσωμεν είναι αδύνατον, διότι εί-μεθα ορκισμένοι εις την πίστιν μας, ή να ελευθερωθώ-μεν ή να αποθάνωμεν πολεμούντες και κατά το αΐνι μας δεν γίνεται να χαλάση ο ιερός όρκος της πατρίδος μας. Σε συμβουλεύουμε όμως να υπάγης να πολεμή-σης σε άλλα μέρη, διότι, αν έλθης εδώ να μας πολεμή-σης και μας νικήσης, δεν είναι μεγάλον κακόν, διότι θα νικήσης παπάδες, αν όμως νικηθής, το οποίον ελπίζο-μεν άφευκτα, με την δύναμιν του Θεού, διότι έχομεν και θέσιν δυνατήν και θα είναι εντροπή σας και τότε οι Έλληνες θα εγκαρδιωθούν και θα σε κυνηγούν παντα-χού. Ταύτα σε συμβουλεύομεν και ημείς, κάμε ως γνω-στικός το συμφέρον σου, έχομεν και γράμματα από την βουλήν και από τον αρχιστράτηγον Θεόδωρον Κο-λοκοτρώνην, ότι εις πάσαν περίπτωσιν πολλήν βοή-θειαν θα μας στείλη, παλληκάρια και τροφάς και ότι ή θα ελευθερωθώμεν τάχιστα ή θα αποθάνωμεν κατά τον ιερόν όρκον της Πατρίδος μας.
Δαμασκηνός ο Ηγούμενος και συν εμοί παπάδες και καλόγεροι τη 22α Ιουνίου 1827, Μέγα Σπήλαιον»
Μετά απ’ αυτή την αποφασιστική απάντηση των πατέρων της Μονής αυτό που περίμεναν όλοι έγινε. Στις 24 Ιουνίου ο Ιμπραήμ εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση εναντίον του Μοναστηριού με μια ισχυρότατη δύναμη 6.000 ανδρών που την αποτελούσαν 4.000 Οθωμανοί υπό τον Δελή Αχμέτ της Πάτρας και 2.000 Έλληνες «προσκυνημένοι» υπό τον προδό-τη Νενέκο. Μετά από αρκετές ώρες μάχης και ενώ είχε πια πέσει η νύκτα, μη καταφέρνοντας να λυγίσουν την αντίσταση των Ελλήνων που μάχονταν με πάθος ε-ντός και εκτός Μονής, οι Τουρκο αιγύπτιοι αναγκάσθη-καν να υποχωρήσουν και να κατευθυνθούν άπρακτοι στη βάση τους, την Τριπολιτσά, αφήνοντας πίσω τους τουλάχιστον 300 νεκρούς.
