ΠΑΤΡΑ: Ξεκινά σήμερα το “Jazz + Πράξεις 2019” του Διεθνούς Φεστιβάλ

Μια πολύ δυναμική και μεγάλης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας έναρξη επιφυλάσσει στους φίλους του το Jazz+Πράξεις 2019 του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας, που διοργανώνει η Δημοτική Βιβλιοθήκη-Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Πατρέων, αυτή την Πέμπτη 6 Ιουνίου στον ατμοσφαιρικό χώρο του Παλαιού Δημοτικού Νοσοκομείου (σε περίπτωση βροχής στην «Αίγλη» στη Veso Mare), αφού θα παρουσιαστεί η μουσική του Κυριάκου Σφέτσα, ενός από τους μεγαλύτερους και πολυεπίπεδους συνθέτες της χώρας μας, που άφησαν διακριτικό και ανεξίτηλο αποτύπωμα και στην τζαζ.

Πρόκειται για το πρότζεκτ «Kυριάκος Σφέτσας- Greek Fusion Orchestra», που συμβαδίζει με την κυκλοφορία και του ολοκαίνουριου άλμπουμ «Greek Fusion Orchestra Vol. 2» από την δισκογραφική εταιρεία Teranga Beat. Στη συναυλία θα συμμετάσχει μια πλειάδα εκλεκτών, καταξιωμένων δεξιοτεχνών μουσικών, που επέλεξε ο ίδιος ο Κυριάκος Σφέτσας, αποτελούμενη από τους Γιώργο Παλαμιώτη – μπάσο, Σάκη Τσινούκα – ηλεκτρική κιθάρα, Γιώργος Μπερερής – πιάνο, Fender Rhodes, Κώστας Φόρτσας – κλαρίνο, Τάσος Φωτίου – φλάουτο, τενόρο σαξόφωνο και Γιάννης Αγγελόπουλος – ντραμς, και θα δώσει τον καλύτερο εαυτό της για την απόδοση της σπουδαίας μουσικής του. Στη συναυλία θα παρουσιαστούν συνθέσεις και από τις δυο συνθέσεις των άλμπουμ «Κυριάκος Σφέτσας-Greek Fusion Orchestra Vol 1 και Vol 2».

Η μουσική του Κυριάκου Σφέτσα κατά τη διάρκεια της συναρπαστικής και δημιουργικής συνθετικής πορείας του αγγίζει ένα ευρύτατο πεδίο στυλιστικών ειδών και μουσικών κατευθύνσεων περιλαμβάνοντας συμφωνική, κινηματογραφική και θεατρική μουσική, μουσική για μπαλέτο, για σύνολα δωματίου και για σόλο όργανα, ηλεκτρονική μουσική, τζαζ κ.α. Η Greek Fusion Orchestra αποτέλεσε δημιούργημα του συνθέτη το 1976, ένα χρόνο μετά την επιστροφή του από τη Γαλλία στην Ελλάδα, με την πτώση της δικτατορίας. Είχε προσκληθεί από τον Μάνο Χατζιδάκι, για να δουλέψει ως εξωτερικός παραγωγός στο Γ’ Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, ενώ στη συνέχεια, διετέλεσε διευθυντής του Γ’ Προγράμματος, για πάνω από μια δεκαετία (1982-1993). Η μεγάλη αγάπη του από μικρή ηλικία στην ελληνική παραδοσιακή μουσική και στον ήχο του κλαρίνου, αλλά και η ενεργή συμμετοχή του όταν ήταν μικρός σε τσιγγάνικες ορχήστρες σε πανηγύρια, τον οδήγησαν στην ίδρυση της Greek Fusion Orchestra το 1975. Η ιδέα αυτή, η ανάγκη δηλαδή να δημιουργήσει ένα έργο που θα διεύρυνε τα όρια της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, υπήρχε στο νου του κατά την παραμονή του στο Παρίσι τη δεκαετία του 60. H Greek Fusion Orchestra δεν έπαιξε ποτέ ζωντανά την εποχή εκείνη. Το 2018, 41 χρόνια μετά, αποτελούμενη από νέους μουσικούς που επιλέχτηκαν από τον ίδιο τον Σφέτσα, άρχισε να παρουσιάζει ζωντανά τη μουσική της μπροστά στο κοινό.

Ο πρώτος δίσκος Greek Fusion Orchestra Vol.1 με ηχογραφήσεις της εποχής εκείνης (1977) κυκλοφόρησε πέρυσι από την δισκογραφική εταιρεία Teranga Beat και συνάντησε μεγάλη επιτυχία προκαλώντας κι ένα κύμα εγκωμιαστικών κριτικών. Πρόσφατα από την ίδια εταιρεία εκδόθηκε το Vol.2, με συνθέσεις που ηχογραφήθηκαν ακριβώς μετά την ολοκλήρωση του υλικού της πρώτης κυκλοφορίας. Kαι εδώ, όπως και στο πρώτο άλμπουμ, έχουμε το σμίξιμο προοδευτικής τζαζ και παραδοσιακής μουσικής, αλλά με μια διαφορετική λογική. Το Vol.2 σε πιο τζαζ ύφος και σαφώς με πιο θερμή ατμόσφαιρα μας αποκαλύπτει τη συνθετική ιδιοφυία του Σφέτσα εκτός από την ιδιότητα του μουσικού πειραματιστή. Το αποτέλεσμα είναι ένα Progressive Jazz-Fusion αριστούργημα, που αποτελείται από περίπλοκες και συναρπαστικές συνθέσεις και ενορχηστρώσεις. Η σύνθεση της Greek Fusion Orchestra εκείνη την εποχή περιελάμβανε τους μουσικούς: Μάνθο Χαλκιά (λαϊκό κλαρίνο και άλτο σαξόφωνο), Γιώργο Μανίκα (φλάουτο και τενόρο σαξόφωνο), Νίκο Τάτση (ηλεκτρική κιθάρα και ηλ. λαούτο), Γιάννη Τερεζάκη (πιάνο και άλλα πληκτροφόρα), Γιώργο Θεοδωρίδη (ακουστικό και ηλ. μπάσο) και Δημήτρη Μαρινάκη ( ντραμς και κρουστά). Αυτοί ήταν οι μουσικοί του πρώτου σχήματος. Αργότερα, το 1980, για την εγγραφή του δίσκου «Χωρίς Σύνορα» προστέθηκαν και άλλοι, μεταξύ των οποίων ο τρομπετίστας Γιάννης Θεοδωρίδης.

Οι ηχογραφήσεις σε αυτό το άλμπουμ δεν έχουν εκδοθεί στο παρελθόν και αποτελούν μόνο ένα μικρό μέρος του συνολικού του έργου με την Greek Fusion Orchestra.

Η σχέση του Κυριάκου Σφέτσα με την Πάτρα έχει καταγραφεί στο παρελθόν μέσα από δίσκους και συναυλίες. Τον Νοέμβριο του 1993 κυκλοφόρησε το CD «Διπλοχρωμία», ένα αφιέρωμα στην τέχνη του μεγάλου ερμηνευτή της παραδοσιακής μουσικής Βασίλη Σούκα με ζωντανές ηχογραφήσεις των έργων “Διπλοχρωμία” και “Λυρική Σουΐτα” (από τα Φεστιβάλ Ηρακλείου (1988) και Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας (1987), στα οποία έχει σολιστικό μέρος ο αείμνηστος μουσικός. Eκείνη την εποχή είχε δώσει και συναυλία με το έργο στο Κάστρο της Πάτρας, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας. Τον Νοέμβριο του 2002 κυκλοφορεί το CD “Imaginary Flower”, με τα “Τραγούδια των μοναχικών ημερών”, το “Τραγούδι της ζωής” και τη μουσική για την “Κοντέσα Βαλέραινα” του Γ. Ξενόπουλου. Τα έργα αποδίδει η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων του Δήμου Πατρέων, καθώς και επίλεκτοι σολίστες, υπό την διεύθυνση του Θ. Τσιπινάκη. Τον Μάρτιο του 2004 κυκλοφορεί από την Sony Music και σε παραγωγή της τότε ΔΕΠΑΠ το CD «Γη των Απουσιών» σε ποίηση της Κικής Δημουλά. Συμμετέχει και πάλι η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων του Δήμου Πατρέων, το γυναικείο φωνητικό σύνολο Ηχώ, 5 σολίστ (τρομπέτα, πιάνο, κρουστά, βιολοντσέλο και μπάσο), ενώ τα ποιήματα ερμηνεύει η ηθοποιός Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου. Το έργο είχε παρουσιαστεί στο Αρχαίο Ωδείο της Πάτρας, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας.

Ο Κυριάκος Σφέτσας γεννήθηκε το 1945 στην Αμφιλοχία. Από πολύ μικρός έζησε και μεγάλωσε στη Λευκάδα όπου πρωτοδιδάχτηκε μουσική στην Φιλαρμονική και στο Εθνικό Ωδείο της πόλης με τον αείμνηστο Φώτη Βλάχο. Συνέχισε σπουδές στο Εθνικό Ωδείο της Αθήνας (1963-66): πιάνο με την Κρινώ Καλομοίρη και θεωρητικά με τον Μιχάλη Βούρτση. Στις 30 Αυγούστου 1964 (Λευκάδα) συνόδεψε στο πιάνο τη Μαρία Κάλλας στην τελευταία εμφάνισή της στην Ελλάδα. Μετά την Απριλιανή δικτατορία εγκαταστάθηκε (Σεπτ. 1967) στο Παρίσι και εκεί ως υπότροφος της Γαλλικής Κυβέρνησης (1968-72) εξακολούθησε σπουδές με τον συνθέτη και παιδαγωγό Μάξ Ντώϋτς (σύνθεση, ανάλυση, διεύθυνση ορχήστρας), ενώ παράλληλα δεχόταν συμβουλές από τους Ι. Ξενάκη, Luigi Nono και Henri Dutilleux. Η πρώτη δημόσια παρουσίαση έργου του Επεισόδια για πιάνο σόλο έγινε λίγο μετά τον Γαλλικό Μάη του ’68, στην αίθουσα της Λατινικής Αμερικής στο Παρίσι και απέσπασε θετικές κριτικές. Από τότε η μουσική του άρχισε να παρουσιάζεται τακτικά, ενώ είχε και τις πρώτες παραγγελίες (Γαλλική Ραδιοτηλεόραση, ορχήστρα Ars Nova και Χορευτικό συγκρότημα του Vitry). Λίγο αργότερα έργα του παρουσιάζονται σε σημαντικούς θεσμούς σύγχρονης μουσικής όπως τα διεθνή Φεστιβάλ της Royan, Reims, του Bordeaux και Παρισιού ενώ είναι ο μόνιμος σχεδόν συνεργάτης του συγκροτήματος σύγχρονου χορού του Vitry και του χορογράφου Μισέλ Καζερτά. Μέρος των έργων της Παρισινής περιόδου εκδόθηκε από τον μουσικό οίκο Editions Transatlantiques, ενώ το 1974 κυκλοφόρησε στο Παρίσι για πρώτη φορά έργο του σε δίσκο: (Τετρακαναλική Ηλεκτροακουστική μουσική για το μπαλλέτο Smog, ένα από τα πρώτα έργα σε παγκόσμιο επίπεδο για τετρακαναλική μαγνητοταινία). Στην Ελλάδα πρωτοεμφανίστηκε ως συνθέτης στην 4η Ελληνική Εβδομάδα Σύγχρονης Μουσικής (Αθήνα 19-26 Σεπτ. 1971) με το έργο Δοκιμολογία. Επαναπατρίστηκε το φθινόπωρο του 1975. Εργάστηκε ύστερα από πρόσκληση του Μάνου Χατζιδάκι στο Τρίτο Πρόγραμμα (75-76) ως έκτακτος παραγωγός. Το 1977 ως τακτικός πλέον υπάλληλος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας υπηρετεί διαδοχικά ως διευθυντής τα μουσικά τμήματα του Β΄ και Α΄ Προγ/τος, ενώ από το καλοκαίρι του 1982 μέχρι τον Ιανουάριο του 1994 υπήρξε διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος της Ε.Ρ.Α.

Από το 1999 ζει μόνιμα και εργάζεται στη Λευκάδα, τον τόπο όπου έζησε από μικρός κι όπου πρωτοδιδάχτηκε μουσική. Από την ίδια χρονιά και μέχρι το 2002 υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας και των πολιτιστικών θεσμών “Γιορτές Λόγου και Τέχνης”, “Διεθνές Φεστιβάλ Κρουστών” και “Διεθνές Φεστιβάλ Φολκόρ”. Στο έργο του περιλαμβάνεται σημαντικός αριθμός μουσικών συνθέσεων: συμφωνική, χορωδιακή, σκηνική μουσική (μπαλλέτο, θέατρο), μουσική δωματίου, ηλεκτρονική, έργα για σόλο όργανα, συνθέσεις στο ύφος της jazz και fusion, τραγούδια σε ποίηση ελλήνων και ξένων ποιητών. Τα χρόνια από το ’80 και μετά γράφει μουσική και για τον κινηματογράφο. Η μουσική του στην “Παραγγελιά” του Παύλου Τάσιου αποσπά το βραβείο καλύτερης μουσικής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης το 1980. Το 1982 γράφει τη μουσική για το “Στίγμα” του ίδιου σκηνοθέτη, το 1986 για την ταινία “Η νύχτα με την Σιλένα” του Δημ. Παναγιωτάτου, το 1991 για την “Νυχτερινή Έξοδο” και “Κλειστή Στροφή” των Μένιου Δίτσα και Νίκου Γραμματικού αντίστοιχα, το 1993 υπογράφει τη μουσική της “Εποχής των Δολοφόνων” του τελευταίου, ενώ το 2002 γράφει τη μουσική για το ντοκυμαντέρ του Τώνη Λυκουρέση “Το τραγούδι της ζωής”. Μέχρι σήμερα (από τον ιστορικό πλέον Χωρίς Σύνορα του ’80) έχουν κυκλοφορήσει αρκετοί δίσκοι με έργα του (ΕΜΙ, CBS, ENM, PRAXIS κ.ά.) τους οποίους η κριτική υποδέχτηκε πάντα με τα κολακευτικότερα σχόλια.

Την Άνοιξη του 1991 κυκλοφόρησε ο πρώτος ψηφιακός δίσκος (CD), το “Silent Days” (Ημέρες Σιωπής), από την εταιρεία UTOPIA και το Νοέμβριο του 1993 το CD “Διπλοχρωμία”, ένα αφιέρωμα στην τέχνη του μεγάλου ερμηνευτή της παραδοσιακής μουσικής Βασίλη Σούκα με ζωντανές ηχογραφήσεις των έργων “Διπλοχρωμία” και “Λυρική Σουΐτα” (από τα Φεστιβάλ Ηρακλείου (’88) και Πάτρας (’87), στα οποία έχει σολιστικό μέρος ο αείμνηστος μουσικός. Το 1999 όλη η δισκογραφική του παραγωγή επανεκδόθηκε σε 8 ψηφιακούς δίσκους (CDs), από την εταιρεία FINEA SOUND των εκδόσεων “Γαβριηλίδη”. Το Νοέμβριο του 2002 κυκλοφορεί το CD “Imaginary Flower και το Μάρτιο του 2004 το CD “Γη των Απουσιών”. Τα περισσότερα από τα έργα των τελευταίων ετών είναι παραγγελίες ελληνικών και ξένων πολιτιστικών φορέων και οργανισμών και έχουν παιχτεί στην Ευρώπη, Αυστραλία και Αμερική από ονομαστά μουσικά σύνολα, μεταξύ των οποίων οι Σολίστες του Μπολσόϊ, το Ensemble Modern της Φραγκφούρτης, η Πολυρυθμία της Σόφιας, το συγκρότημα κρουστών Okada του Τόκιο, τα κουαρτέτα Russo και Mlada, οι Συμφωνικές Ορχήστρες της Λειψίας, της Λουμπλιάνα, του ABC (Ραδ/νία Αυστραλίας), της ΑLEA (Παν/μίου Βοστώνης) καθώς και οι ορχήστρες της ΕΡΑ και Κρατική Θεσ/νίκης. Από την αρχή εξ άλλου της λειτουργίας του το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών έχει παραγγείλει κι έχει παίξει πολλά έργα του Κυριάκου Σφέτσα, με ερμηνευτές σπουδαίους έλληνες και ξένους σολίστες και σύνολα, όπως μεταξύ άλλων ο οργανίστας Daniel Chorzempa και η ορχήστρα Καμεράτα. Σημαντικός αριθμός έργων του έχουν εκδοθεί από τους οίκους: Editions Transatlantiques στο Παρίσι και Χ. Νάκας – Κ. Παπαγρηγορίου Μουσικές Εκδόσεις στην Αθήνα.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ JAZZ+ΠΡΑΞΕΙΣ 2019

Πέμπτη 6 Ιουνίου, ώρα 21.30

Κυριάκος Σφέτσας – Greek Fusion Orchestra

Παρασκευή 7 Ιουνίου, ώρα 21.30

Gilad Atzmon & Next Step Quartet

Σάββατο 8 Ιουνίου, ώρα 21.30

Mathias Eick Quintet

*Αποκλειστική εμφάνιση στο «Jazz+Πράξεις 2019». Για πρώτη φορά στην Ελλάδα