Το πείραμα των ιδιωτικών με κερδοσκοπικό χαρακτήρα…

 

Το θέμα της «ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων» δεν είναι καινούργιο αλλά χρονολογείται από τη δεκαετία 1980. Το βασικό επιχείρημα που υπάρχει είναι ότι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα φέρει ανταγωνισμό με τα δημόσια πανεπιστήμια και θα υπάρχει σημαντική βελτίωση. Τα πιο γνωστά Πανεπιστήμια όπως MIT, Harvard, Oxford, Michigan που τα θεωρούμε ιδιωτικά, είναι είτε δημόσια πανεπιστήμια με δίδακτρα, είτε μη-κρατικά, μη-κερδοσκοπικά πανεπιστημιακά ιδρύματα. Τα κέρδη των μη κερδοσκοπικών χρησιμοποιούνται για βελτίωση στις υποδομές και τις εγκαταστάσεις τους, προσέλκυση καλύτερων καθηγητών, υποτροφίες σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, επενδύσεις στην έρευνα και στην ανάπτυξη πατεντών και νέων επιχειρήσεων (start-ups) που ιδρύονται από το πανεπιστήμιο.
Η παγκόσμια εμπειρία έχει δείξει ότι όπου επιχειρήθηκε το πείραμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων με κερδοσκοπικό χαρακτήρα, ως μια κανονική επιχείρηση δηλαδή, αυτά απέτυχαν. Τα περισσότερα έκλεισαν είτε οικειοθελώς, λόγω ελάχιστων φοιτητών και οικονομικής αποτυχίας, είτε με παρέμβαση των αρχών γιατί είχαν σοβαρά προβλήματα και σκάνδαλα, όπως απονομές πτυχίων παράτυπα, χρηματισμό για εξασφάλιση βαθμών, διαφθορά, κ.λπ. Τα πανεπιστήμια στον Καναδά είναι όλα κρατικά. Στη Γερμανία υπάρχουν 83 ιδιωτικά πανεπιστήμια όπου σπουδάζει μόλις το 1% των Γερμανών φοιτητών. Στην Ολλανδία τα κρατικά κυριαρχούν. Στην Πορτογαλία από το 1980 ακολουθήθηκε η «μαγική» συνταγή που προτείνεται και για την Ελλάδα, άνοιξαν εκατοντάδες πανεπιστήμια και έκλεισαν τα περισσότερα λόγω τραγικής ποιότητας και έλλειψης φοιτητών. Στη Μεγάλη Βρετανία από τα 120 πανεπιστήμια εκεί που σπουδάζουν χιλιάδες Ελληνες, μόνο 4 είναι ιδιωτικά. Και φυσικά πρέπει να αναφερθεί ότι ιδιωτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (κολέγια) υπάρχουν και είναι και πολλά στην Ελλάδα και δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να ανταγωνιστούν τα δημόσια πανεπιστήμια σε παραγωγή επιστημονικού έργου και γνώσης.
Δεν υπάρχει καμία αναπτυγμένη χώρα χωρίς καλά πανεπιστήμια. Δεν υπάρχει χώρα με καλά πανεπιστήμια που να μην είναι αναπτυγμένη.

-Απόστολος Βανταράκης -Καθηγητής του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών.