Η ανακοίνωση του ονόµατός της για το υπουργείο Πολιτισµού, στον ανασχηµατισµό του περασµένου Αυγούστου, ήταν λίγο-πολύ έκπληξη. Οχι, βέβαια, επειδή η Μυρσίνη Ζορµπά δεν σχετίζεται µε τον χώρο του πολιτισµού.
Αντιθέτως, το πολιτιστικό ρεπορτάζ τη γνωρίζει χρόνια τώρα ως την εµπνεύστρια και διευθύντρια (1994-1999) του πάλαι ποτέ Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Και το πολιτικό ρεπορτάζ τη γνωρίζει κυρίως ως ευρωβουλευτή (2000) του ΠΑΣΟΚ, µε πολύ ενεργή παρουσία στην Επιτροπή Πολιτισµού και αργότερα ως υπεύθυνη του πολιτικού γραφείου του Κώστα Σηµίτη. Ισως για αυτό το πιο «εκσυγχρονιστικό» της παρελθόν θεωρήθηκε κατ’ αρχάς απρόβλεπτη επιλογή.
ΚΑΝΤΕ CLICK ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΕΤΕ ΠΡΩΤΟΙ ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
Οπως και να ’χει, τους λίγους µήνες που ακολούθησαν έδωσε το στίγµα της στο υπουργείο. Στιβαρά σε πολλές υποθέσεις. Σταθερά σε αρκετές αποφάσεις. «Εµµονικά» σε πολλά δηµιουργικά πεδία. Ενα είναι, π.χ., το θέµα των ευάλωτων οµάδων και της απολύτως ισότιµης συµµετοχής τους όχι µόνο στις εκδηλώσεις πολιτισµού αλλά και σε ό,τι πολύ ευρύτερο ονοµάζει «πολιτισµική δηµοκρατία». Ενα άλλο είναι η αφοσίωσή της στην Ευρώπη.
Ακόµα κι αν αναγνωρίζει ότι «έχει κερδίσει έδαφος ο ευρωσκεπτικισµός, και όχι άδικα», ότι «δυστυχώς έδαφος έχει κερδίσει και η δύναµη του αυταρχισµού και της ακροδεξιάς» και ότι «οι ανισότητες παίρνουν πια τη µορφή πολιτισµικών διακρίσεων, περιθωριοποιώντας ανθρώπους», επιµένει ότι για την ίδια «η Ευρώπη είναι µονόδροµος, µόνο που πρέπει να επαναπροσδιοριστεί αυτό το “συνανήκειν”, οι στρατηγικές και οι κατευθύνσεις της». Ούτως ή άλλως, στο κέντρο της σκέψης και των προθέσεών της είναι ο διάλογος µεταξύ των διαφορετικών πλευρών, πράγµα που φαίνεται και σε αυτή την κουβέντα.
Εως τώρα είχατε θητεύσει σε άλλες θεσµικές θέσεις. Η καινούργια εµπειρία σας από το υπουργείο Πολιτισµού ποια είναι µέχρι στιγµής;
Η προηγούµενη εµπειρία µου µε βοήθησε να ταξινοµήσω τα θέµατα και να δω ότι η εσωτερική δοµή του υπουργείου πρέπει να έχει ένα µέρος της προσοχής που οφείλει να δίνει κανείς. Ενα άλλο µέρος της προσοχής πρέπει να έχουν οι εποπτευόµενοι µεγάλοι φορείς. Και ένα τρίτο µέρος οι στρατηγικοί στόχοι, τους οποίους δεν πρέπει να αφήνουµε κατά µέρος γιατί αυτοί είναι που µας δίνουν τη δυνατότητα να κοιτάµε προς το µέλλον. Καταλαβαίνετε, βέβαια, ότι µε την καθηµερινότητα και µε όλα όσα προκύπτουν, το βάρος είναι µεγάλο.\
Προκύπτουν, φαντάζοµαι, καθηµερινά προβλήµατα που απαιτούν άµεση επίλυση…
Χρειάζεται, όπως συζητάµε και µε τους συνεργάτες µου, µια διαχείριση µε σύγχρονη αντίληψη. Υπάρχουν χρονίζοντα θέµατα που πρέπει να τα δει κανείς σε καινούργια βάση, διότι κάποιος λόγος υπάρχει που δεν επιλύθηκαν µέχρι τώρα – και αυτός σίγουρα δεν είναι µόνο η αδιαφορία. Θέλω µάλιστα να πιστεύω ότι οποιοσδήποτε βρέθηκε προηγουµένως στη θέση µου δεν αδιαφόρησε. Προσπαθούµε να δουλέψουµε παίρνοντας γρήγορα αποφάσεις, ώστε να µπορέσει και ο µηχανισµός του υπουργείου να επεξεργαστεί γρήγορα τα δεδοµένα.
Δώσατε ήδη το στίγµα σας µε ορισµένες σαφείς αποφάσεις, όπως π.χ. αυτήν για την επιλογή των καλλιτεχνικών διευθυντών µε διαγωνισµό, µε µοναδική εξαίρεση την περίπτωση µιας αντικειµενικά επιτυχηµένης πρώτης θητείας.
Πιστεύω ότι πρέπει να υπάρξει ένα τέτοιο άνοιγµα στην κοινωνία. Υπάρχει πια µία ευρωπαϊκή κατεύθυνση ώστε να µη διανοείται κανείς απευθείας διορισµούς. Εποµένως, νοµίζω ότι το κλίµα ήταν ευνοϊκό και το βήµα έπρεπε να γίνει. Φυσικά, όλα τα καινούργια βήµατα χρειάζονται χρόνο για να µπορέσουν να αποκτήσουν αξιοπιστία.
Λήγουν όπου να ’ναι οι θητείες των καλλιτεχνικών διευθυντών του Ελληνικού Φεστιβάλ και του Εθνικού Θεάτρου. Τι σκοπεύετε να κάνετε;
Εχουµε ακόµα 4-5 µήνες µπροστά µας και αυτήν τη στιγµή είµαι επικεντρωµένη σε όσα έπεσαν µαζεµένα τον ∆εκέµβριο. Θα δούµε…
Ο διαγωνισµός για την επιλογή νέου διευθυντή στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης σε ποιο στάδιο βρίσκεται;
Ο διαγωνισµός λήγει στα µέσα του µηνός, η επιτροπή αξιολόγησης θα ανακοινωθεί την αµέσως επόµενη µέρα, όπως είναι το σωστό, και πιστεύω ότι θα δουλέψει γρήγορα και αποτελεσµατικά.
Ακόµα ένα έργο που καθυστερεί είναι αυτό της επέκτασης της Εθνικής Πινακοθήκης…
Οταν ήρθα στο υπουργείο, βρήκα σε εξέλιξη µία καινούργια µελέτη που έπρεπε να γίνει. Παρακολουθούµε το έργο από κοντά, σε συνεργασία και µε τη διευθύντρια της Πινακοθήκης και µε τα διοικητικά συµβούλια και µε όλα τα νοµικά πρόσωπα. Θεωρούµε σε όλες τις περιπτώσεις πάρα πολύ σηµαντική τη συζήτηση που γίνεται γύρω από ένα τραπέζι µε τον διευθυντή, το διοικητικό συµβούλιο και την πολιτική ηγεσία.
Τι ισχύει, τελικά, µε το Αρχαιολογικό Κτηµατολόγιο; ∆ιότι µία εφηµερίδα παρουσίασε το έργο ως πολύ καλά καµωµένο, αντίθετα το «Εθνος» επεσήµανε σε διαδοχικά ρεπορτάζ σειρά µεγάλων προβληµάτων, ενώ εσείς µιλήσατε για «φαυλότητα» και «γκρίζες ζώνες»…
Θέλουµε να είµαστε προσεκτικοί, θεσµικοί και αυστηροί απέναντι σε τόσο σοβαρά θέµατα. Υπάρχουν καθυστερήσεις επί καθυστερήσεων. Εµπλοκές. Ζητήµατα που βρίσκονται σε γκρίζα ζώνη. Προβλήµατα που αφορούν και αναδόχους και εργαζόµενους. Τα αντιµετωπίζουµε όλα και πολύ σύντοµα θα έχουµε εξέλιξη, διότι είναι πολύ καθαρή η θέση µας. Πρέπει να λειτουργήσουν όσα έργα βρίσκονται σε εξέλιξη και για όσα καρκινοβατούν εδώ και πολλά χρόνια πρέπει να δοθούν λύσεις, ακόµα κι αν σε κάποιους αυτές δεν αρέσουν. Βρισκόµαστε σε έναν καλό δρόµο για να δοθούν λύσεις πιο παραγωγικές και πιο αποτελεσµατικές που θα βάζουν τέλος σε αδικαιολόγητα ατέρµονες διαδικασίες.
Η τέως γενική γραµµατέας του υπουργείου, Λίνα Μενδώνη, σας συνέστησε πάντως αντικειµενικότερη ενηµέρωση…
Νοµίζω ότι το αµέσως επόµενο διάστηµα, που θα πάρουµε οριστικές αποφάσεις για το πώς θα προχωρήσουµε αυτά τα έργα τα οποία βρήκαµε ηµιτελή, θα αποσαφηνιστεί ποιος έχει δίκιο, ποιος έχει επιχειρήµατα και ποιος έχει άδικο.
Η είσοδός σας στο ΥΠΠΟ συνοδεύτηκε -λίγο καιρό µετά- από το γνωστό θέµα της παρουσίας των µνηµείων στο Υπερταµείο. Πρόσφατα στείλατε µία ανακοίνωση για την ύπαρξη 2.329 κωδικών µνηµείων που υπάγονται στις προβλεπόµενες εξαιρέσεις. Εχει συναινέσει το υπουργείο Οικονοµικών;
Η ταυτοποίηση των εξαιρουµένων ήταν η δουλειά που έπρεπε να κάνουµε εµείς. Την κάναµε και έχουµε στείλει τον κατάλογο. Εποµένως, περιµένουµε να υπάρξει µια εξέλιξη από το υπουργείο Οικονοµικών.
Και ως προς την εξαίρεση των νεότερων µνηµείων;
Θα υπάρξει, όπως επισηµάναµε στο δελτίο Τύπου που στείλαµε, µία δική µας νοµοθετική πρωτοβουλία ώστε να µπορέσει ο υπάρχων νόµος να διασφαλίσει ακόµα µεγαλύτερη θωράκιση.
Το βιβλίο είναι ένας χώρος που τον αγαπάτε και τον ξέρετε καλά. Σε τι σηµείο βρίσκεται το θέµα της δηµιουργίας ενός νέου φορέα βιβλίου;
Βρισκόµαστε σε έναν δεύτερο κύκλο συναντήσεων µε συγγραφείς, εκδότες κ.λπ. Εχουµε ζητήσει µέχρι τα µέσα του µηνός προτάσεις, γιατί δεν θέλουµε σε καµία περίπτωση αυτή να είναι µία πρωτοβουλία που θα αρχίζει και θα τελειώνει σε εµάς. Ελπίζω ότι από την καινούργια χρονιά θα κατασταλάξουµε και θα συµφωνήσουµε όλοι σε ένα κοινό σχέδιο, συµβατό και µε τη γενική περιφερειακή πολιτική για τον σύγχρονο πολιτισµό την οποία σχεδιάζουµε. Οραµατιζόµαστε, δηλαδή, έναν φορέα µε µεγαλύτερη ακτινοβολία – διότι δεν θα ήθελα να επαναλάβουµε ό,τι κάναµε πριν από †‡ χρόνια, αλλά να είναι κάτι καινούργιο, πιο ελπιδοφόρο και πιο απαιτητικό για τον χώρο του βιβλίου και της ανάγνωσης.
Ας πάµε και στο σινεµά: Στον κινηµατογραφικό χώρο υπάρχει γκρίνια για το ότι µοιάζει λίγο αποσυντονισµένο το Ελληνικό Κέντρο Κινηµατογράφου, µετά την
ανάληψη ενός µέρους ευθυνών από το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής.
Πιστεύω ότι όντως µετά την ίδρυση και την πολύ επιτυχηµένη πορεία του ΕΚΟΜΕ υπάρχει µια υπαρξιακή αγωνία στο ΕΚΚ. Το συζητήσαµε και µε τον διευθυντή του και µε το διοικητικό συµβούλιο και περιµένω από εκείνους σαφέστερες θέσεις. Ταυτόχρονα είµαστε σε έναν διάλογο µε το υπουργείο ΨΗΠΤΕ και νοµίζω ότι θα είναι προς όφελος όλων µας: όταν υπάρχει ένα παράδειγµα δηµόσιας πολιτικής που έχει πετύχει τα τρία τελευταία χρόνια, τότε ο διάλογος µαζί τους οφείλει να είναι και εντατικός και παραγωγικός.
Με προβλήµατα εξελίχθηκε µέχρι εδώ ο θεσµός της «Ελευσίνας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας». Σε τι σηµείο βρίσκεται αυτό;
Είµαστε σε διάλογο µε το καινούργιο διοικητικό συµβούλιο και έχουµε θέσει πλαίσιο και όρια χρονικά, τρόπου δουλειάς και συνεργασίας. Ελπίζω ότι πολύ σύντοµα θα δούµε έναν «χάρτη» δράσεων αντάξιο του αρχικού φακέλου και του οράµατος µε το οποίο η Ελευσίνα κέρδισε την υποψηφιότητα.
Οταν ανακοινώθηκε το όνοµά σας για το ΥΠΠΟ, ήταν έκπληξη για κάποιους…
Και για εµένα!
Προερχόµενη από ένα άλλο πολιτικό περιβάλλον, αντιµετωπίζετε επιφυλακτικότητα;
∆εν έχω τέτοια αίσθηση. Αντίθετα, η συνεργασία µου µε τον υφυπουργό Πολιτισµού, τη γενική γραµµατέα αλλά και όλο τον κόσµο στο ΥΠΠΟ είναι θαυµάσια. Το ίδιο συµβαίνει και µε όλους τους βουλευτές – περισσότερο ίσως ακόµα µε αυτούς της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων, µε τους οποίους συνεργάζοµαι πιο στενά. Σε εσωκοµµατικές διαδικασίες φυσικά δεν συµµετέχω και πρέπει να σας πω ότι έχω να συµµετάσχω από τη δεκαετία του 1990 και την τότε ΕΑΡ. Εκτοτε δεν υπήρξα µέλος κανενός κόµµατος, ούτε και του ΠΑΣΟΚ – ακόµα και όταν έγινα ευρωβουλευτής. Ανήκα ιδεολογικά και πρακτικά στην ευρύτερη Αριστερά, στην οποία και τώρα νιώθω ότι ανήκω. Αυτή ήταν πάντα µία σταθερά στη ζωή µου από τότε που ήµουν παιδί.
Ησασταν όµως στο πολιτικό γραφείο του Κώστα Σηµίτη…
Συνδέθηκα µαζί του µέσα από τη φιλία µου µε τον Νίκο Θέµελη. Ηµουν άλλωστε και ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο ο Νίκος έδωσε το µυθιστόρηµά του να το διαβάσει. Οταν αρρώστησε, ένα χρόνο πριν τον χάσουµε, µε φώναξε και µου είπε ότι θα πρότεινε στον Κώστα Σηµίτη να αναλάβω εγώ το πολιτικό του γραφείο. Αυτή ήταν η σχέση µου και έχω δηλώσει ότι εκτιµώ βαθύτατα τον Κώστα Σηµίτη για τον τρόπο που δουλεύει. Τον εκτιµώ επίσης για την αφοσίωσή του σε σηµαντικά ζητήµατα και για την πολιτική επιτυχία που είχε σε αυτά. Το Ελσίνκι, π.χ., δεν ήταν µία εύκολη υπόθεση. ∆ούλεψα 5-6 χρόνια κοντά του για το αρχείο του και για τη βιβλιοθήκη του και τον είδα να γράφει τα βιβλία του. Θεωρώ πάρα πολύ σηµαντικό και να γράφει κάποιος βιβλία και βέβαια να διαβάζει.
Ο Κώστας Σηµίτης βρίσκεται αυτόν τον καιρό σε µία δίνη. Τι σκέφτεστε γι’ αυτό;
Θεωρώ ότι πρέπει να είµαστε προσεκτικοί όταν προκύπτουν ζητήµατα για πρόσωπα που είναι σηµαντικά για την πολιτική ζωή και για την ιστορία του τόπου. Περιµένω λοιπόν τα αποτελέσµατα των ερευνών, χωρίς να βιάζοµαι.
