Του Ηρακλή Ρούπα
Το χρηματιστήριο είναι ένας θεσμός-σύμβολο του καπιταλιστικού συστήματος. Στη χώρα μας, δυστυχώς, μετά το δύσκολο ’99 κατέληξε ένας θεσμός παρεξηγημένος. Θεσμός για λίγους και όχι για κάθε πολίτη που θα έπρεπε να αναζητά μία διέξοδο αύξησης των αποδόσεών του. Αυτά βέβαια πριν τα μνημόνια, καθώς πλέον σε ελάχιστους περισσεύουν για να αναζητούν επενδυτικές διεξόδους. Όμως, το χρηματιστήριο πρέπει να αποτελέσει θεσμό εκ νέου ως βάση ανάδειξης κάθε νέου αναπτυξιακού εγχειρήματος της χώρας.
Το δυστύχημα είναι πως τον θεσμό της επένδυσης εξακολουθούν πολλοί να τον θεωρούν ως “παίγνιο”. Η έκφραση “παίζω” στον χρηματιστήριο έχει μείνει βαθιά ριζωμένη στο λεξιλόγιο των επενδυτών δίνοντας άλλοθι σε αρκετούς από όσους συμμετέχουν στις αδύναμες αντιδράσεις της αγοράς ακόμα και λειτουργικών εκτροπών.
Φαίνεται πως ελάχιστα γίνονται για να αλλάξει η εικόνα του χρηματιστηρίου στα μάτια των Ελλήνων επενδυτών σε πρώτο βαθμό. Αντ’ αυτού, η στόχευση είναι στην οργάνωση αμφιβόλου επιτυχίας road shows με επενδυτές που τις περισσότερες φορές θα επιθυμούσαν να έχουν τη συμπεριφορά επενδυτών “γυπών” (vulture funds) παρά συμμάχων στις όποιες προσπάθειες της χώρας για οικονομική ανάταξη. Όπως έχει αποδειχθεί, οι εκδηλώσεις αυτές μάλλον κτίζουν προφίλ για τους συμμετέχοντες εγχώριους παράγοντες, παρά έχουν συνεισφέρει στη σημερινή συγκυρία. Βέβαια, ας είναι καλά η επικοινωνιακή πολιτική για να δικαιολογεί την παρουσία και τα ταξίδια με τον Πρωθυπουργό.
Αναλύουμε όμως μία αγορά που θα πρέπει να είναι σε συνεχή αναζήτηση διεξόδων και να μη συμβιβάζεται με το γεγονός ότι η χώρα έχει τελματώσει. Θα έπρεπε να συζητάμε για ένα χρηματιστήριο οι παράγοντες του οποίου θα έπρεπε να “καινοτομούν” με κινήσεις που να κτίζουν βάσεις για τη μετά κρίση εποχή. Η δημιουργία αγορών όπως η ΕΝΑ και ΕΝΑ step μπορεί να έχουν δημιουργήσει βάσεις επενδυτικών διεξόδων. Όμως, ο τρόπος με τον οποίο αυτές έχουν δομηθεί ή ακόμα οι περιορισμοί και προϋποθέσεις εισαγωγής εταιρειών σε αυτές περισσότερες αγκυλώσεις δημιουργούν παρά προσφέρουν επενδυτικές διεξόδους.
Προφανώς η αδυναμία απόλυτου ελέγχου και εποπτείας για το μέγεθος και τις ιδιαιτερότητες των υπό εισαγωγή εταιρειών “μεταφράζεται” σε ιδιόμορφες και ιδιότυπες κατευθύνσεις και οδηγίες τόσο ως προς την ενεργοποίηση ορκωτών λογιστών καθώς και λογιστών μετά την εισαγωγή, από συγκεκριμένες πολυεθνικές εταιρείες, όσο και αδυναμία διπλής εισαγωγής εταιρειών στο κυπριακό χρηματιστήριο, όσο και στο ΧΑΑ.
inRead Advertisement by VIDADS since 2011
Με προσεγγίσεις που έμμεσα αναδεικνύουν αδυναμία, αφενός μηδενίζεται κατά τον τρόπο αυτό η επαγγελματική επάρκεια των εγχώριων εταιρειών ορκωτών ελεγκτών, αφετέρου αμφισβητείται έμμεσα ακόμα και η αξιοπιστία του κυπριακού χρηματιστηρίου. Όταν όμως γίνεται λόγος για ανάγκη προσέλκυσης νέων επιχειρήσεων στην “εύκολη” αγορά του χρηματιστηρίου, ακούγεται λίγο ειρωνικό όταν υποχρεώνονται σε σημαντικά έξοδα προκειμένου να ανταποκριθούν στην παράλογη απαίτηση “συλλειτουργίας” τους με τις πολυεθνικές ελεγκτικές εταιρείες.
Η “ευαισθησία” αυτή, ή μάλλον η έμμεση απαξίωση τόσο των εγχώριων ελεγκτών, όσο και του κυπριακού χρηματιστηρίου, πώς προέκυψε; Με ποιο σκεπτικό οι διοικήσεις του χρηματιστηρίου έμμεσα πάλι αποποιούνται την ευθύνη που αναλογεί στον έλεγχο της εύρυθμης λειτουργίας του χρηματιστηρίου; Εύλογα βέβαια ο καλοπροαίρετος αναλυτής θα διερωτηθεί για τον λόγο που επί δεκαετία τουλάχιστον οι διοικήσεις του ΧΑΑ επέδειξαν αδυναμία στο να αναλύσουν ορθά τους ισολογισμούς της FF; Τον λόγο που τόσο χρόνια αρκούσαν οι αξιολογήσεις κάποιων ελεγκτικών φορέων της Άπω Ανατολής.
Για μία εταιρεία “φάντασμα” -όπως αποδεικνύεται- αρκούσαν οι εκτιμήσεις των “εξωτικών” αυτών ορκωτών, ενώ για τον έλεγχο μικρών σχημάτων στις εναλλακτικές αγορές του ΧΑΑ δεν επαρκούν καταξιωμένες ελληνικές εταιρείες; Ποιοι λαμπροί διοικητικοί παράγοντες επέλεξαν με αυτό τον τρόπο να αναδείξουν την ανυποληψία Ελλήνων επαγγελματιών που κατά σύμπτωση ελέγχουν τόσο τις εισηγμένες, όσο και τις ΑΕΠΕΥ διασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο την αξιοπιστία του χρηματιστηρίου; Πώς είναι δυνατόν οι ίδιοι αυτοί παράγοντες να μπορούν να αναδείξουν και να υποστηρίξουν την “επόμενη ημέρα”;
Ποιοι διοικητικοί παράγοντες που σέβονται την αγορά, αντί να φροντίζουν να προασπίσουν την ανάπτυξή της, φρόντισαν να διαμορφώσουν προσωπικές άμυνες; Με ενέργειες αυτής της μορφής και πρακτικές που μηδενίζουν την εσωτερική δυναμική και ακεραιότητα των εγχώριων διαδικασιών, ποιοι είναι εκείνοι που νομίζουν πως θα υπάρξει αναπτυξιακό αφήγημα για την επόμενη ημέρα του χρηματιστηρίου; Ποιοι είναι εκείνοι που καλλιεργούν ψευδαισθήσεις πως η ανάπτυξη στη χώρα μας είναι κοντά;
Θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα η αλλαγή νοοτροπιών και πρακτικών στη χρηματιστηριακή αγορά. Αφενός να ενισχυθεί με την ένταξη εξειδικευμένου προσωπικού εκτός ΑΣΕΠ η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με κουλτούρα διεθνούς εμπειρίας. Αφετέρου με την ανάταξη της διοικητικής δυναμικής του φορέα που λέγεται χρηματιστήριο εκτός των ρηχών ορίων ανάληψης επικοινωνιακών ρόλων. Γενικά οι αλλαγές σε όλες της εκφάνσεις της οικονομικής και πολιτικής ζωής του τόπου πρέπει να είναι συνακόλουθες με αυτές που συντελούνται συνολικά στην χώρα.
Όταν, για παράδειγμα, ένας teller τράπεζας αλλάζει θέση ανά τακτά διαστήματα ή οι ελεγκτές φορέων στο εξωτερικό αλλάζουν θέσεις προκειμένου να διασφαλίζεται το αδιάβλητο της ελεγκτικής διαδικασίας, δεν υπάρχει λόγος αντίστοιχες πρακτικές να μην ισχύουν στους φορείς εκείνους από τους οποίους θα πρέπει να εκκινήσει η επόμενη ημέρα της αλλαγής προσεγγίσεων και ισορροπιών.
Το πρόβλημα προφανώς δεν έχει την πρωτεύουσα βάση του στις λειτουργίες των θεσμικών παραγόντων της αγοράς. Προφανώς αποτελεί θέμα της γενικότερης πορείας της οικονομίας καθώς και της κυβερνητικής ανεπάρκειας στην ανάγνωση του ρόλου των αγορών γενικότερα.
*Ο Ηρακλής Ρούπας είναι Οικονομολόγος – Αν. Γραμματέας Ανάπτυξης και Οικονομίας ΚΙΝΑΛ
