ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΤΡΩΝ
Κύκλος ΛΑ’
Κοσμοϊστορικές Έρευνες στον Ομφαλό της Γης.
Ελληνισμός, Ευρώπη και η «καθ’ ημάς» Ανατολή:
Συγκριτικές Μελέτες Τριών Πολιτισμών
Και σε αυτήν την συνάντησή μας την προσεχή Πέμπτη θα μείνουμε στην μελέτη του νεωτερικού και τεχνοκρατικού χαρακτήρα του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, ιδίως κατά την φάση της παρακμής του.
Μια σειρά από αντινομιακές ιδιότητες του Ευρωπαϊκού πνεύματος χρήζουν προσοχής και εξήγησης.
Ιδιαίτερη συγκινησιακή ευαισθησία και ταυτόχρονα σκληρότητα στην εφαρμοστική του «πρέπει» δραστική επιβολή.
Έρωτας της κλασσικής φόρμας αλλά και γοητεία της συναισθηματικής εκφραστικότητας (ρωμαντισμός).
Λατρεία της φύσης και αυθεντικότητας μαζύ με ηυξημένη αυτουποδούλωση σε τεχνητά κανονιστικά πλαίσια (π.χ. κουλτούρα της «ετικέτας» και της μόδας).
Αισθητική ποιότητα (ποιητικότητα και μουσικότητα) συνυπάρχουσα με ηθική δεοντολογία.
Μεγαλοπρέπεια πίστης (π.χ. το Γοτθικό) με κωμικά τυποποιημένη «λογική» (π.χ. απλοϊκός Διαφωτισμός).
Επιστημονικό «βάθος» αλληλοπεριχωρούμενο με «κατάχρηση του Λόγου» (Hayek) και ισχυρό μεταφυσικό συντονισμό.
Θεότητα της Δύναμης (Bούληση, Schopenhauer, βούληση για Δύναμη, Nietzsche) να εμπνέει Ήρωες της Πτώσης (Wagner) αλλά και να εκτρέφει το Ήθος της επίπλαστης Συμβιβαστικής Ομοφωνίας (Βρυξέλλες της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Εξημμένη (μέχρι νοσηρή) φαντασία αλλά και αντίληψη των πραγμάτων ως «διαθέσιμων αποθεμάτων» (Heidegger).
Αίσθηση ολοκληρίας (Hegel) δίπλα σε μανία διαμερισματολογικής εξειδίκευσης (Πανεπιστημονική (!) Παιδεία).
Sturm und Drang μαζύ με Νεοθετικισμό.
Αλλά και Θετικισμός ( μόνη καθολικότητα του «τεθέντος») με Ιστορικισμό (Spengler).
Όπως και Υποκειμενική ευαισθησία με οργανωτική αποτελεσματικότητα.
Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός είναι ριζικά αντινομιακός, εντονώτερα από τον ακραίο Γνωστικισμό (του 2ου μ.Χ. αιώνα), βαθύτερα από ότι ο Kant (Κριτική του καθαρού Λόγου) σχηματοποίησε.
Και η ρίζα των αντινομιών του έγκειται στο συστατικό του βίωμα.
Το Υποκείμενο κείται ερριμμένο εκτός του Είναι.
Το Είναι για αυτό συνίσταται στο άγνωστο Χ, το δε Φαίνεσθαι αποτελεί διαρκή πρόκληση εις απάτη και όλεθρο. Για να απαντήσει στην αγνωσία του πραγματικού και στην απατηλότητα του φαινόμενου το Υποκείμενο, αφού μόνο τον εαυτό του μπορεί να εμπιστεύεται, πρέπει να στηριχθεί σε άτεγκτους δικούς του κανόνες με τους οποίους ρωτάει τα φαινόμενα για την πραγματικότητα. Η δεοντολογική ηθική, όπως και η «θετική» επιστημονική γνώση με την τεχνολογία, καθώς και η ενδόμυχη αθεΐα του Ευρωπαϊκού χαρακτήρα, απορρέουν από την αυτή πηγή, όσο και ο αισθητικός «ρωμαντισμός».
Θα ερευνήσουμε τί στις αντινομίες οφείλεται στις διαδοχικές εποχές της Ευρωπαϊκής περιόδου και τί στις τοπικολαϊκές ιδιοφυσιογνωμίες. Και τί συνιστά την αναπαλλοτρίωτη ουσία του ιστορικού πνεύματός του.
Το Ευρωπαϊκό Υποκείμενο δεν είναι απλώς ο «χώρος» φανέρωσης του Κατηγορούμενου στον χρόνο, όπως στον κλασσικό Ελληνισμό, αλλά κάτι αυθύπαρκτο που δρά σε αντι-κείμενα, φθάνει δε στην παράκρουση να ορίζει και την ουσία του (Sartre) αυτοθεσμούμενο. «Θέτει» και τον εαυτό του εν τέλει. Έτσι εξασφαλίζει και για τον άνθρωπο τον χαρακτήρα του «διαθέσιμου αποθέματος» που επιφυλάσσει στα πράγματα «θέτοντάς» τα στον υπαρξιακό του ορίζοντα.
Βιώνει το Είναι ως απουσία και γι αυτό υιοθετεί μια τυπική και εμπειρική μεθοδολογία για την αλήθεια.
Βιώνει το Θείο ως απουσία, γι αυτό δεσμεύεται σε μια εσχατολογική θρησκευτικότητα, καταντά δε στην αθεΐα.
Βιώνει το Αγαθό ως απουσία και γι αυτό χρειάζεται την ηθική του Δέοντος.
Βιώνει το Κάλλος ως απουσία και γι αυτό αντί Μορφής παράγει συναισθηματικά φορτισμένη εκφραστικότητα.
Βιώνει τον Άνθρωπο ως απουσία και γι αυτό επενδύει σε «καλούς τρόπους» και κανόνες συμπεριφοράς και συμβατικούς θεσμούς στις συνανθρώπινες, κοινωνικές σχέσεις.
Βιώνει τον εαυτό του ως απουσία και γι αυτό λατρεύει το κρυφό, με κατάληξη συστηματική θεσμική υποκρισία.
Θεματικός τίτλος της συζήτησής μας θα είναι:
Επιστημονισμός και Τεχνοκρατία
Η Τελευταία Φάση του Ευρωπαϊκού Υποκειμενισμού
Θα συνδέσω την συζήτηση προς την προηγούμενη στο ίδιο θέμα.
[Χρήσιμο θα είναι να συμβουλευθείτε και τα κείμενα για τις δύο προηγούμενες (25η και 26η ) Συναντήσεις της Πέμπτης, 14 και 28 Ιουνίου].
***
Η ομιλία θα γίνει την Πέμπτη 5 Ιουλίου, 8.30 το βράδυ, στο Κέντρο Bright Side Patras (Φιλοποίμενος 45, μεταξύ Κορίνθου και Κανακάρη), αντί του συνηθισμένου τόπου πραγματοποίησης της σειράς (στην Αίθουσα Διαλέξεων του Μεγάρου Λόγου και Τέχνης του Δήμου Πατρέων, 2ος όροφος, Πλατεία Γεωργίου Α’).
Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Μετά την ομιλία θα υπάρξει χρόνος για συζήτηση.
