Η δειλία του λαϊκιστή

Όταν εκτίθεσαι ή «κατεβαίνεις» σε εκλογές είναι προφανές ότι θέλεις να κερδίσεις. Σκοπός είναι να σε ψηφίσουν όσο γίνεται περισσότεροι ψηφοφόροι. Όσο πιο αρεστός είσαι, τόσο μεγαλύτερη η πιθανή εκλογική «πελατεία».

Έτσι σκέφτονται κατά κανόνα οι Άρχοντές μας. Και πως γίνεσαι «αρεστός»;

Οι τρόποι είναι απλοί και δοκιμασμένοι. Ο ένας δρόμος είναι ο ενεργητικός λαϊκισμός. Να λες ναι σε ό,τι βλακεία θέλει να ακούσει ο πιθανός ψηφοφόρος. Να αποδέχεσαι και να φωνάζεις δυνατότερα από αυτόν την κάθε απίθανη ανοησία που πιστεύει ήδη, γιατί έτσι τον βολεύει. Σε αυτή την περίπτωση προσπαθείς να καρπωθείς το θυμικό της πλειοψηφίας προκειμένου να καθίσεις στην καρέκλα. Και να γίνεις μία από τα ίδια. Έτσι γίνεσαι ο φίλος, ο «ένας από εμάς» που «τα λέει καλά». Βλέπε Τράμπ.

Εκτός του ηχηρού, ενεργητικού λαϊκισμού, υπάρχει και ο παθητικός λαϊκισμός: η σιωπή. Δεν έχει εκφέρει γνώμη για τίποτα ποτέ, προκειμένου να μην συγκρουστεί. Δεν διατυπώνει ποτέ καμία άποψη για τίποτα. Στην καλύτερη κάνει προφανείς διαπιστώσεις αφού μιλήσει κάνα μισάωρο. Μόνο χτίζει συμμαχίες με ισχυρούς «φίλους» που θα στρέψουν δικούς τους «φίλους» να τον ψηφίσουν. Παράλληλα χτίζει και το προφίλ του ήρεμου παιδιού, του «καλού γαμπρού». Όσο αφορά τα ζητήματα που υπάρχει ανάγκη να αντιμετωπιστούν, άσε και βλέπουμε η συνταγή. Βλέπε Σταύρο Θεοδωράκη.

Μια τρίτη μορφή λαϊκισμού είναι ο προκλητικός λάιφ στάιλ λαϊκισμός. Ο αντισυμβατικός στην ένδυση και φρασεολογία άσχετος με κάθε ζήτημα τύπος ο οποίος γίνεται αρεστός με την πρόκληση. Σκοπός του να κερδίσει χλευάζοντας το σύστημα, εκφράζοντας έτσι τον ψηφοφόρο που θέλει να απαξιώσει την εξουσία. Γιατί άλλωστε, «είδαμε και τους σοβαρούς». Ας δοκιμάσουμε και τον μάγκα τον διαφορετικό, αυτόν που τους «ξεφτιλίζει». Τι μπορεί να πάει χειρότερα; Βλέπε Ψινάκη.

Μην μένετε στα τρία εκτός τοπικής κοινωνίας ονόματα: τέτοιους έχουμε εκλέξει σε κάθε θεσμό τα τελευταία χρόνια και τέτοιοι εμφανίζονται ως «νέο αίμα». Ρίξτε μια ψύχραιμη ματιά στους Άρχοντές μας και θα δείτε έναν από τους τρεις τύπους λαϊκιστή.

Ο αρεστός, ο καλός γαμπρός και ο μάγκας που βγάζει τη γλώσσα του σε κάθε τι σοβαρό μας κυβερνάνε με τη δική μας ψήφο. Ο παθητικός, ο ενεργητικός και ο προκλητικός λαϊκισμός έχουν ένα κοινό στοιχείο: τους λείπει το θάρρος να εκφράσουν γνώμη. Είναι δειλοί. Και στις τρεις περιπτώσεις δεν τολμάνε να ψιθυρίσουν λέξη για όσα μπορεί να τους φέρουν σε σύγκρουση με ομάδα ψηφοφόρων.

Για να μην κουράζεστε κάντε μια απλή ερώτηση στον εαυτό σας σχετικά με κοντινούς σε εμάς θεσμούς: από τα μέλη του Δημοτικού ή του Περιφερειακού Συμβουλίου πόσους έχετε ακούσει να λένε μια άποψη, πόσων άρθρα έχετε διαβάσει για κάποιο ζήτημα; Πρόκειται για άφωνα και άβουλα άτομα που σκοπός της εμπλοκής τους στα κοινά είναι να «κερδίσουν», όχι να αλλάξουν κάτι. Δεν ακουμπάνε τίποτα προκειμένου να μην δυσαρεστήσουν κανέναν. Ό,τι κάνουν, το κάνουν στα μουλωχτά και «νύχτα», μπας και δεν τους πάρουν χαμπάρι. Ξεκινάνε κάτι και μετά επειδή υπάρχουν «αντιδράσεις», το αφήνουν στα μισά και το παίρνουν πίσω.

Το μόνο που καταφέρνουν ο κάθε τύπος άβουλου και δειλού λαϊκιστή είναι να συνεχίζει τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Αντί να γίνει συμπαθής και να εκλεγεί ξανά χάνει την εκτίμηση του ψηφοφόρου και λιθοβολείται πολιτικά σε κάθε εκλογή. Αυτή είναι η μοίρα του «αρεστού», είτε είναι ο καλός γαμπρός, είτε αυτός που τα λέει καλά, είτε αυτός που τους ξεφτιλίζει. Γιατί τα προβλήματα παραμένουν, δεν καταλαβαίνουν από συναίσθημα. Ο ηγέτης διαμορφώνει την κοινή γνώμη, δεν την ακολουθεί. Δείχνει το δρόμο, διατυπώνει τη γνώμη του, συγκρούεται, υλοποιεί την άποψή του και κρίνεται από το εκλογικό σώμα. Ο λαϊκιστής αντίθετα ακολουθεί το ρεύμα, άβουλος και τρομαγμένος.

Αν έχεις το θάρρος της γνώμης σου και είσαι ειλικρινής και τον καταστηματάρχη κερδίζεις, και το χωριό που δεν πήρε το τοπικό του ρουσφέτι θα δει την πραγματικότητα, και το τοπικιστικό συναίσθημα διαχειρίζεσαι όταν πάρεις μια απόφαση κόντρα στο τοπικό συναίσθημα, και τον μικροιδιοκτήτη πείθεις ότι η περιουσία του χωρίς δρόμο είναι άχρηστη. Είναι δική μας απόφαση με ποιον θα είμαστε: τον δειλό λαϊκιστή ή τον θαρραλέο ηγέτη.

Να θυμόμαστε ότι η επιλογή μας να ταυτιστούμε με τον έναν ή τον άλλον λέει πολλά για το τι είμαστε εμείς οι ίδιοι.

 

Ο Γιώργος Ασημακόπουλος είναι Πληροφορικός, Λέκτορας στο Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας.